Έρμαιο στους επιτήδειους και στους βάνδαλους έχει αφεθεί το Γαλεριανό Συγκρότημα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, το σημαντικότερο μνημειακό σύνολο της πόλης το οποίο κτίστηκε στο μεταίχμιο δύο κόσμων, του ρωμαϊκού και του βυζαντινού. Η ελλιπής φύλαξη, σε συνδυασμό με την ευκολία της προσβασιμότητας στο εσωτερικό του μνημείου έχουν μετατρέψει αυτό το αρχαιολογικό εύρημα – κόσμημα για την πόλη, άλλοτε σε σκουπιδότοπο και άλλοτε σε… δημόσιο ουρητήριο.
Ρεπορτάζ: Θωμάς Καλέσης
Τυπικό παράδειγμα τα φωτογραφικά στιγμιότυπα που έφερε για πολλοστή φορά στο φως της δημοσιότητας, ο πρόεδρος του Σωματείου “Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης”, Άκης Λαζάρου, στιγμιότυπα στα οποία απεικονίζεται πολίτης, ο οποίος εισήλθε ανενόχλητος μέρα – μεσημέρι στο εσωτερικό του μνημείου έκανε την ανάγκη του και αποχώρησε.
Το παραπάνω περιστατικό βέβαια, δεν είναι το μοναδικό που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια όπου στη γνωστή πλατεία Ναυαρίνου συγκεντρώνεται αρκετός κόσμος. Ενδεικτικό είναι και παλιότερο θέμα το οποίο ανέδειξε το GRtimes.gr, όταν ο χώρος του Γαλεριανού Συγκροτήματος είχε μετατραπεί σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο, στον οποίο κάποιοι φρόντισαν να πετάξουν μπουκάλια αλκοόλ, κουτάκια αναψυκτικών και περιτυλίγματα τροφίμων.
Αυτά τα μνημεία πρέπει να προστατεύονται
Σε μια προσπάθεια να εντοπίσουμε την αιτία από την οποία πηγάζουν τέτοιου είδους περιστατικά από επιτήδειους ή βάνδαλους, ο πρόεδρος του Σωματείου “Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου Θεσσαλονίκης”, Άκης Λαζάρου, τα αποδίδει στην ελλιπή φύλαξη. “Έχουμε καταγράψει και άλλα τέτοια παρόμοια περιστατικά, τα οποία συναντάμε πλέον με μεγάλη συχνότητα. Και βασική αιτία για αυτό που συμβαίνει, αποτελεί φυσικά η ελλιπής φύλαξη”.
Να σημειωθεί ότι στο Γαλεριανό Συγκρότημα υπάρχει φύλαξη. Ωστόσο το ειδικό κουβούκλιο βρίσκεται στην πίσω πλευρά του μνημείου και δεν έχει πλήρη ορατότητα σε όλο το συγκρότημα, το οποίο μάλιστα είναι προσβάσιμο στον οποιοδήποτε. “Είναι σημαντικό να υπάρχει φύλακας, όχι όμως για να κάθεται μέσα στο κουβούκλιο. Αυτό δεν θα είχε νόημα. Από την στιγμή που το μνημείο είναι έτσι δομημένο θα πρέπει ενδεχομένως να κάνει και βόλτες για να διαπιστώνει ότι όλα κυλούν ομαλά” σημειώνει στο GRtimes.gr, ο κ. Λαζάρου.
Και προσθέτει: “Θα πρέπει να υπάρξει ανασχεδιασμός του πλάνου, το οποίο καταρτίστηκε πριν από το 2010. Αυτό που δεν μπορούμε να κάνουμε εμείς, είναι να πούμε το τι θα γίνει. Αυτό είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού το οποίο και θα πρέπει να αποφασίσει τα μέτρα που θα πάρει. Θα τοποθετήσει περισσότερους φύλακες; Θα μπούνε κάγκελα περιμετρικά; Αυτό είναι καθαρά στην αρμοδιότητα του ΥΠΠΟ. Αυτά είναι μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και δεν μπορούν να αφήνονται στην τύχη τους”.
Ερωτηθείς για το αν ο Σύλλογος έχει αποτανθεί στο υπουργείο προκειμένου να βρεθεί μια λύση, ο κ. Λαζάρου τονίζει με έμφαση ότι “μαζί με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΟΘ) έχουμε στείλει μια ολόκληρη… εγκυκλοπαίδεια με αιτήματα. Και δεν είναι ότι δεν υπάρχει διάθεση να βρεθεί λύση, ωστόσο έχουν περάσει τα χρόνια και λύση δεν βρίσκεται. Εισπράττουμε μόνο διαβεβαιώσεις. Φυσικά βοήθεια θα πρέπει να δοθεί και από την αστυνομία, αλλά και από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, που είναι επίσης υπεύθυνοι για τη διατήρηση και τη φύλαξη των μνημείων”.
Ανάλογη εικόνα και στην Αγ. Σοφία
Σε ερώτηση για το αν υπάρχουν και άλλα μνημεία στο Ιστορικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, τα οποία βανδαλίζονται κατά αυτόν τον τρόπο, ο Ακ. Λαζάρου ανέφερε τον περιβάλλοντα χώρο του ναού της Αγίας Σοφίας. “Αν διασχίσετε την Μακένζι Κινγκ θα καταλάβετε τη διαφορά στη μυρωδιά. Επαναλαμβάνω ότι αυτά, είναι μνημεία που πρέπει να προστατεύονται από όλους. Στην προκειμένη περίπτωση πρέπει να σας πω, ότι κατά την Πρωτοχρονιά, ενώ ο Ναός ήταν κλειστός οι πόρτες του προαυλίου του ήταν ορθάνοικτες. Ποιος ο λόγος να συμβαίνει κάτι τέτοιο;”.
Και προσθέτει: “Το Γαλεριανό συγκρότημα ήταν κλειστό το 2017. Άνοιξε στις αρχές του 2018 με σημαντικές βελτιώσεις, συντήρηση των μωσαϊκών, αφαίρεση των γκράφιτι κτλ. Όσο ήταν κλειστό ο φωτισμός βανδαλίστηκε, αγοράστηκε καινούργιος, ο οποίος μάλιστα κόστισε και ακριβά, αλλά παραμένει μέχρι και σήμερα στις αποθήκες. Για ποιο λόγο; Συμφωνούμε ότι ο έντονος φωτισμός είναι αποτρεπτικός για τους βάνδαλους. Ωστόσο ακόμη και να τοποθετηθεί, εάν δεν υπάρξει φύλαξη το πιθανότερο είναι βανδαλιστεί ξανά”.
“Η Αρχαία Αγορά είναι πολύ πιο δύσκολο σημείο και έχει 24ωρη φύλαξη. Το μόνο πρόβλημα ήταν η στάθμευση των αυτοκινήτων των υπαλλήλων, το οποίο λύθηκε όταν το υπουργείο διαπίστωσε ότι υπάρχει οπτική όχληση του μνημείου. Δηλαδή ερχόταν οι άνθρωποι να βγάλουν φωτογραφία και έβγαζαν και τα διάφορα ΙΧ που υπήρχαν στο χώρο. Καλό θα ήταν να υπάρξει ανάλογη βούληση και για το Γαλεριανό Συγκρότημα, αλλά και για την Αγία Σοφία, ειδικά τώρα που τα πράγματα σε σχέση με παλιότερα έχουν αλλάξει” κατέληξε ο κ. Λαζάρου.
