Trafficking: Η σύγχρονη μορφή δουλείας

Trafficking: Η σύγχρονη μορφή δουλείας

Ρεπορτάζ: Ευτέρπη Μουζακίτη

Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα αποτρόπαιο έγκλημα που συνεχίζει να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Πρόκειται για τη ταχύτερα αναπτυσσόμενη εγκληματική βιομηχανία στον κόσμο, ενώ η Ελλάδα είναι η χώρα που αποτελεί το κέντρο της εμπορίας ανθρώπων στην Ευρώπη.

Η εμπορία ανθρώπων, πρόκειται για μία πολύ κερδοφόρα μορφή οργανωμένης εγκληματικότητας, η οποία απαγορεύεται ρητά από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Με πρωτοβουλία του ΟΗΕ, η σημερινή ημέρα, 30 Ιουλίου, έχει καθιερωθεί από το 2013 ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Εμπορίας Ανθρώπων, έτσι ώστε να αναδειχθεί η ανάγκη για αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης και κυρίως η καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, ενός από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Φέτος, η Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Εμπορίας Ανθρώπων επικεντρώνεται στο πως εργάζονται οι ειδικοί στην πρώτη γραμμή για τον τερματισμό της εμπορίας ανθρώπων και είναι αφιερωμένη στους «αστυνομικούς, τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους επαγγελματίες υγείας, το προσωπικό των ΜΚΟ και πολλούς άλλους στον κόσμο, που εργάζονται για την προστασία των ευάλωτων».

Τι είναι το Trafficking

Η εμπορία ανθρώπων, γνωστή και με τον αγγλικό όρο Τrafficking, έχει διάφορες μορφές. Η πιο διαδεδομένη είναι η σεξουαλική εκμετάλλευση, που πλήττει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες. Η εργασιακή εκμετάλλευση αφορά τη δεύτερη συνηθέστερη μορφή, που επηρεάζει σε μεγάλο ποσοστό τους άνδρες . Τα θύματα διακινούνται επίσης με σκοπό τη στρατολόγηση παιδιών στρατιωτών ενώ μορφές trafficking είναι ο καταναγκαστικός γάμος, η αναγκαστική επαιτεία και η καταναγκαστική εγκληματικότητα.

Οι κοινοί παρονομαστές σε κάθε μια από τις μορφές εμπορίας ανθρώπων, είναι ο εξαναγκασμός, η εξαπάτηση, η απειλή και η βία που χρησιμοποιείται για να ασκείται έλεγχος στους ανθρώπους, με σκοπό το κέρδος.

“Πολύ συχνά δεν μπορούμε να διανοηθούμε πως ένας άνθρωπος μπορεί να επιτρέπει να βρίσκεται σε μια κατάσταση που είναι σκληρή και απάνθρωπη και δεν κάνει κάτι για να ξεφύγει. Ο κύριος λόγος είναι ότι οι διακινητές χρησιμοποιούν βία κάθε μορφής για να τους ελέγχουν, ή τους εκβιάζουν για την αποπληρωμή κάποιου χρέους” εξηγεί μιλώντας στο GRTimes η Μαγδαληνή Ζαφειρίου, Υπεύθυνη Προγραμμάτων Ενημέρωσης της ΜΚΟ Α21.

Το Trafficking αφορά μια διεθνοποιημένη επικερδής επιχείρηση, με τον τζίρο να υπολογίζεται στα 135 δισεκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο! Μάλιστα, λόγω των δυσκολιών που ανακύπτουν για την καταγραφή επίσημων στατιστικών, είναι άγνωστος ο ακριβής αριθμός των θυμάτων. Ωστόσο, έρευνες που διεξάγονται έχουν υπολογίσει ότι ο αριθμός των ανθρώπων που πέφτουν θύματα trafficking κυμαίνεται από 21 έως και 40 εκατομμύρια.

Υπολογίζεται δε, πως ένα μεγάλο ποσοστό καταγγεγραμένων θυμάτων εμπορίας αφορά γυναίκες και  κορίτσια, με το ποσοστό να ανέρχεται πάνω από το 70%.

“Μπορεί να διαφοροποιούνται οι συνθήκες που κάποιος άνθρωπος υφίσταται εκμετάλλευση, αλλά σε γενικές γραμμές, η υγεία τους και η σωματική τους κατάσταση είναι εξασθενημένη. Τις περισσότερες μορφές δεν λαμβάνουν καμία ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ακόμα και μετά από κάποιο ατύχημα. Κοπέλες που αναγκάζονταν να εκδίδονται μας έχουν αναφέρει ότι ακόμα και μετά από αποβολή εμβρύου, δεν τις άφησαν να επισκεφτούν ιατρικό προσωπικό” περιγράφει η κ. Ζαφειρίου.

Διακινητές και τρομοκρατικές ομάδες εκμεταλλεύονται άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση, από ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες φτώχειας έως άτομα που έχουν πληγεί από πόλεμο ή αντιμετωπίζουν διακρίσεις. Οι ένοπλες συγκρούσεις, ο εκτοπισμός, η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές και η φτώχεια επιδεινώνουν και επιτρέπουν την άνθηση της εμπορίας.

Η εμπορία ανθρώπων όπως επισημαίνει η κ. Ζαφειρίου “είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο έγκλημα στον κόσμο”. Η ζήτηση για φθηνή εργασία και φθηνές σεξουαλικές υπηρεσίες στη χώρα μας, συμβάλλουν στο να την καθιστούν βασικό προορισμό για θύματα εμπορίας ανθρώπων. Το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί χώρα διέλευσης αλλά και χώρα προορισμού για τα θύματα, είναι παράγοντες που οδηγούν στο να είναι γνωστή και ως “το κέντρο της εμπορίας ανθρώπων στην Ευρώπη”.

Η δράση της Α21

Μόλις το 1% των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων διασώζεται. Το θλιβερό αυτό ποσοστό επιδιώκει με τη δράση της να αλλάξει η ΜΚΟ, Α21, που οραματίζεται έναν κόσμο στον οποίο δεν θα υπάρχουν άνθρωποι υπό καθεστώς δουλείας και αγωνίζονται για την κατάργηση της. Ο στόχος της οργάνωσης περιγράφεται με επτά μόλις λέξεις και είναι αδιαπραγμάτευτος :

“Η κατάργηση της δουλείας παντού, για πάντα”.

Η κ. Ζαφειρίου, που ξεκίνησε να δουλεύει στον ξενώνα της Α21 που φιλοξενεί άτομα που έχουν πέσει θύματα εμπορίας και στη συνέχεια ανέλαβε τα προγράμματα ενημέρωσης της οργάνωσης, περιγράφει την καθημερινότητα της δουλειάς της ως “πολύ ιδιαίτερη και δύσκολη. Αυτό που αξίζει να αναφέρω και πολλές φορές ο κόσμος δεν αντιλαμβάνεται είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι ούτε χαμηλότερης νοημοσύνης, ούτε ευκολόπιστοι. Δεν σημαίνει ότι επειδή βρέθηκαν σε μια τέτοια κατάσταση, έφταιγαν εκείνοι, επειδή δηλαδή εμπιστεύτηκαν κάποιον που τους εξαπάτησε. Η διαφορετική κουλτούρα και τα βιώματα έπαιξαν ρόλο για να βρεθούν σε μια τέτοια συνθήκη”.

Συνολικά, η Α21 δραστηριοποιείται σε 12 χώρες τον κόσμο, σε 17 γραφεία, ανάμεσα τους και αυτό της Θεσσαλονίκης.

“Κάθε γραφείο μας έχει ξεχωριστό τρόπο λειτουργίας. Από την ενημέρωση και την πρόληψη του ευάλωτου πληθυσμού μέχρι την παροχή προγραμμάτων αποκατάστασης και φροντίδας των διασωθέντων θυμάτων” αναφέρουν.

Η οργάνωση δραστηριοποιείται ακολουθώντας το εξής τρίπτυχο: ενημέρωση του κοινού για την πρόληψη του εγκλήματος, ταυτοποίηση των πιθανών θυμάτων, με στενή συνεργασία με τις Αρχές, δίωξη των διακινητών και νομική εκπροσώπηση των διασωθέντων στις δικαστικές διαδικασίες. Τέλος, η Α21 προσφέρει αποκατάσταση και φροντίδα των διασωθέντων θυμάτων, προσφέροντας τους πρόσβαση σε στέγαση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συμβουλευτική, δυνατότητα για εργασία ή και επαναπατρισμό, αν το επιθυμούν, ανάλογα με τις ατομικές τους ανάγκες.

Η Γραμμή Πληροφόρησης για την Εμπορία Ανθρώπων- 1109 είναι μία πρωτοβουλία της Α21 στην Ελλάδα που λειτουργεί από το 2012. Καλώντας στη γραμμή, πολίτες που έχουν εντοπίσει ή έγιναν μάρτυρες  κάποιου ύποπτου περιστατικού ή συμπεριφοράς, διατηρώντας αν το επιθυμούν την ανωνυμία τους, μπορούν να το αναφέρουν στους ειδικούς χειριστές. Φυσικά την τηλεφωνική γραμμή μπορούν να καλέσουν και τα άτομα που είναι θύματα εμπορίας. Η γραμμή λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.

Όπως εξηγεί η κ. Ζαφειρίου, ο πολίτης δεν είναι απαραίτητο να είναι σίγουρος για τις υποψίες του, καθώς το σημαντικό είναι να καταγγείλει το περιστατικό έτσι ώστε οι ειδικοί να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα και τις ενέργειες που θα εξακριβώσουν το περιστατικό. “Ο πολίτης είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει πως δεν είναι δική του αρμοδιότητα να γνωρίζει αν κάποιος είναι θύμα ή όχι αλλά η ευθύνη του είναι να αναφέρει κάτι περίεργο. Το πιο σύνηθες είναι να καλέσει ένας πολίτης και σπάνια το ίδιο το θύμα, γιατί είναι δύσκολο να καταφέρει να αποδράσει” λέει εκείνη.

Ενδείξεις εμπορίας ανθρώπων

Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που μπορεί να υποδεικνύουν πως ένα άτομο έχει πέσει θύμα σύγχρονης δουλείας. Συνήθως συνοδεύονται από ένα άτομο που τους ασκεί έλεγχο και δεν μιλάνε για τον εαυτό τους αλλά κάποιος άλλος μιλάει για αυτούς. Μεταφέρονται από και προς την εργασία τους ή διαμένουν στον χώρο εργασίας τους. Δεν είναι σε θέση να κρατήσουν τον μισθό τους: παρακρατείται “για ασφάλεια”. Στις περισσότερες περιπτώσεις το άτομο έχει κάποιο χρέος και δουλεύει για την αποπληρωμή του.

Αναφορικά με τη γλωσσά, τα άτομα συνήθως γνωρίζουν μόνο λέξεις σχετικά με την εργασία τους. “Υπήρχαν κοπέλες που εκδίδονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα στη χώρα μας, δεν μπορούσαν καν να αναγνωρίσουν μέρη και πλατείες στις οποίες βρισκόταν, δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν στοιχειωδώς στα ελληνικά, όμως γνώριζαν λέξεις που ήταν σχετικές με το σεξ” εξηγεί η κ. Ζαφειρίου.

Μπορεί να υπάρχουν ενδείξεις κακοποίησης και ενδείξεις ότι το άτομο στερείται φαγητού, νερού, ύπνου και/ή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.  Μελανιές, ουλές και άλλα σημάδια σωματικής βίας και βασανισμού υπάρχουν συχνά σε μέρη του σώματος που δεν θα αλλοιώσουν την εξωτερική τους εμφάνιση – όπως η περιοχή που είναι χαμηλά στην πλάτη.

Παρατηρείται μεγάλος φόβος να μιλήσουν σε αγνώστους και στις αρχές, καθώς ελέγχονται στενά από τους διακινητές τους. Μπορεί να νιώθουν φόβο, κατάθλιψη και να έχουν υπερβολικά υποτακτική συμπεριφορά.

“Το trafficking είναι μια εξαιρετικά επώδυνη εμπειρία για τον άνθρωπο, που προκαλεί σημαντικά τραύματα είτε σωματικά είτε ψυχικά. Ωστόσο υπήρξαν και οι περιπτώσεις ανθρώπων που το trafficking ήταν μια σταγόνα των εμπειριών της ζωής τους. Αυτό είναι κάτι που με συγκλονίζει. Στέκεσαι μπροστά σε αυτό που ονομάζεις αδικία σε μια πρώτη ανάγνωση. Αυτό που βλέπω μέσα από τον Οργανισμό είναι πως δίνουμε όλα τα εφόδια για να μπορέσει αυτός ο άνθρωπος να κάνει μια καινούργια αρχή. Να περιποιηθεί και να επουλώσει όσο γίνεται τα τραύματά του” καταλήγει η κ. Ζαφειρίου.

Μάθετε περισσότερα στην ιστοσελίδα της Α21 και στην ιστοσελίδα της Γραμμής Πληροφόρησης για την Εμπορία Ανθρώπων 1109

Δείτε τις ειδήσεις από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο στο GRTimes.gr

Ακολουθήστε το GRTimes στο Google News και ενημερωθείτε πριν από όλους

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

go-to-top