Σοκ και δέος έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, στους καταναλωτές, λόγω των μεγάλων αυξήσεων στο ενεργειακό κόστος, στις τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών. Στα νοικοκυριά, 1 στα 3, είτε χρεώνεται, είτε «τρώει από τα έτοιμα» για να καλύψει τις αυξημένες δαπάνες. Πάνω από το 60% των Θεσσαλονικέων, έχει περικόψει δαπάνες σε ψυχαγωγία, ταξίδια, ψώνια σε ένδυση και υπόδηση, ενώ το 45% περιόρισε ακόμη και τις δαπάνες σε τρόφιμα.
Τα παραπάνω είναι μικρό μέρος των όσων καταγράφηκαν στο 27ο Βαρόμετρο του ΕΒΕΘ (Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Νομού Θεσσαλονίκης), που παρουσιάσθηκε σήμερα από τον κ. Πασχάλη Τεμεκενίδη της Palmos Analysis και σχολιάσθηκε από τον Αντιπρόεδρο του Επιμελητηρίου κ. Εμ. Βλαχογιάννη, ο οποίος εύστοχα παρατήρησε ότι μόλις οικονομία και κοινωνία είχαν αρχίσει να αναλαμβάνουν δυνάμεις από το διετές σοκ που προκάλεσε ο covid-19, βρέθηκαν αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, μίας σύρραξης που προκαλεί εντονότατη αβεβαιότητα σε επιχειρήσεις και πολίτες καθώς είναι απρόβλεπτη η διάρκεια των επιπτώσεων που επιφέρει.
Οι επιχειρηματίες, φαίνονται πιο ψύχραιμοι από τους καταναλωτές, παρότι στις 8 από τις 10 εταιρείες, έχει αυξηθεί το ενεργειακό κόστος , με μέση αύξηση που φτάνει στο 75%, ενώ στις πρώτες ύλες οι αυξήσεις είναι στο +52% κατά μέσο όρο.
Το ισχυρότερο πλήγμα, λόγω των εκρηκτικών αυξήσεων στις τιμές, δέχθηκε η βιομηχανία, κατά δεύτερο λόγο οι κατασκευές και το εμπόριο, ενώ πιο ελαφριές είναι οι επιπτώσεις για τις υπηρεσίες.
Καταναλωτές και Επιχειρήσεις, αποδίδουν το κύμα των ανατιμήσεων στις διεθνείς εξελίξεις, ενώ το 60% των επιχειρηματιών θεωρεί ότι δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα σε εθνικό επίπεδο, για την αντιμετώπιση του αυξημένου ενεργειακού κόστους.
Ωστόσο, συνεχίζουν να επιμένουν στη μείωση από πλευράς κυβέρνησης του ΦΠΑ και του ΕΦΚ στα ενεργειακά προϊόντα, με την πρόταση αυτή να είναι δημοφιλέστερη αφού υποστηρίζεται από το 74% των ερωτηθέντων.
Τα νοικοκυριά- δυσβάστακτοι οι λογαριασμοί
Δυσβάσταχτοι χαρακτηρίζονται οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος από το 25% των νοικοκυριών στο Νομό Θεσσαλονίκης και αναφέρουν ότι δεν είναι σε θέση να τους πληρώσουν, ενώ το 65% τους θεωρούν υψηλούς και αναφέρουν ότι τους δυσκολεύει η αποπληρωμή τους.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε σχέση με τους λογαριασμούς θέρμανσης, καθώς κι εδώ το 25% δηλώνουν ότι οι λογαριασμοί είναι δυσβάσταχτοι και δεν είναι σε θέση να τους εξοφλήσουν, ενώ το 61% τους θεωρούν υψηλούς και δυσκολεύονται να τους αποπληρώσουν. Μόλις το 9% και 13% των νοικοκυριών δηλώνουν ότι οι λογαριασμοί είναι φυσιολογικοί ή χαμηλοί, αντίστοιχα.
Η ακρίβεια ήρθε για να μείνει
Μόνιμες θεωρούν τις αυξήσεις τιμών σε προϊόντα και ενέργεια 4 στους 10 καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης (41%), ενώ αντίστοιχο είναι το ποσοστό όσων θεωρούν ότι οι τιμές θα επανέλθουν στα προ των αυξήσεων επίπεδα από το 2023 και μετά. Μόλις το 8% διαβλέπουν επαναφορά των τιμών σε επίπεδα προ των αυξήσεων κάποια στιγμή μέσα στο 2022.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν το κύμα ακρίβειας σε προϊόντα και ενέργεια, οι καταναλωτές έχουν περιορίσει τις δαπάνες ένδυσης – υπόδησης (66%), δαπάνες για ψυχαγωγία και ταξίδια (63%), τις αγορές βασικών καταναλωτικών αγαθών όπως π.χ. τα τρόφιμα (45%), τη χρήση Ι.Χ. οχημάτων (38%), σημαντικές αγορές όπως κατοικίας ή αυτοκινήτου (29%), ενώ το 22% μείωσε τις αποταμιεύσεις του και, το 10% αναγκάστηκε να καταφύγει σε δανεισμό.
Μόλις 1 στα 5 νοικοκυριά (18%) δηλώνει ότι δεν έχει λάβει κάποιο μέτρο για την αντιμετώπιση της ακρίβειας σε προϊόντα και ενέργεια.
Ουκρανία- πηγή μεγάλης ανησυχίας ο πόλεμος
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανησυχεί βαθιά τους πολίτες της Θεσσαλονίκης, καθώς περίπου 3 στους 4 (77%) δηλώνουν ότι ανησυχούν «Πολύ» (51%) ή «Αρκετά» (26%), έναντι μόλις 10% που δηλώνουν ότι ανησυχούν «Λίγο» (4%) ή «Καθόλου» (6%). Παράλληλα, 8 στους 10 καταναλωτές (81%) θεωρούν ότι η τρέχουσα γεωπολιτική κρίση στην Ουκρανία έχει επηρεάσει το επίπεδο των τιμών καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών «Πολύ» (59%) ή «Αρκετά» (22%).
Στο 82% των επιχειρήσεων αυξημένο το ενεργειακό κόστος
Από την πλευρά τους οι επιχειρήσεις σε ποσοστό 82% δηλώνουν ότι έχει αυξηθεί το συνολικό ενεργειακό κόστος λειτουργίας τους.
Μεταξύ αυτών η μέση αύξηση που αναφέρεται είναι 75%, ενώ το 13% των επιχειρήσεων αναφέρουν αύξηση άνω του 100% και το 40% αναφέρουν αυξήσεις άνω του 50%.
Τρεις (3) στις 4 επιχειρήσεις (74%) θεωρούν ότι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους ενέργειας και καυσίμων θα ήταν η μείωση του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, ενώ το 36% επιλέγει τον καθορισμό πλαφόν στις τελικές τιμές ενέργειας/καυσίμων και το 32% την υψηλότερη επιδότηση των επιχειρήσεων για την αγορά ενέργειας ή/και καυσίμων.
Σημειώνεται, ότι το 61% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της σε Εθνικό επίπεδο το αυξημένο κόστος ενέργειας, έναντι 16% που θεωρούν ότι αυτό είναι εφικτό.
Ακόμη, πάνω από 4 στις 10 επιχειρήσεις στο Νομό Θεσσαλονίκης διαπιστώνουν προβλήματα ελλείψεων πρώτων υλών ή προϊόντων στην αγορά, είτε σε μικρό βαθμό (24%) είτε σε μεγάλο βαθμό (19%). Τρεις (3) στις 4 επιχειρήσεις (74%) διαπιστώνουν αύξηση των τιμών πρώτων υλών και προϊόντων γενικά και μόλις το 13% δεν αναφέρουν κάποια αύξηση κόστους.
Μεταξύ όσων έχουν διαπιστώσει αυξήσεις, το μέσο ποσοστό αύξησης διαμορφώνεται – κατά δήλωση τους – στο 52%, ενώ το 29% διαπιστώνουν αυξήσεις άνω του 50% και 5% άνω του 100%.
Συνολικά, το 65% των επιχειρήσεων αναφέρουν ότι ενσωμάτωσαν ή ενσωματώνουν τις αυξήσεις στο κόστος πρώτων υλών και ενέργειας στο τελικό κόστος πώλησης των προϊόντων ή υπηρεσιών τους, είτε σε μικρό βαθμό (29%), είτε σε μεγάλο βαθμό (17%), είτε εξ ολοκλήρου (19%).
Μόλις το 26% των επιχειρήσεων δεν ενσωμάτωσαν και δεν ενσωματώνουν τις αυξήσεις αυτές στο τελικό κόστος πώλησης των προϊόντων και υπηρεσιών τους.
Με την ενσωμάτωση του αυξημένου κόστους στα προϊόντα και της υπηρεσίες, από το 66% των επιχειρήσεων, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, είναι επόμενοι οι καταναλωτές να βρίσκονται αντιμέτωποι με αυξήσεις τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες.
Πολύ αρνητικές οι συνέπειες του πολέμου
Πάνω από το 50% των επιχειρήσεων (55%) δηλώνουν ότι ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας τους έχει επηρεάσει αυξάνοντας το κόστος πρώτων υλών/προϊόντων και ενέργειας και το 42% δηλώνουν ότι έχει μειωθεί η ζήτηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Παράλληλα, το 22% διαπιστώνουν ελλείψεις πρώτων υλών/προϊόντων στην αγορά και το 8% δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί οι εξαγωγές της επιχείρησης.
Στον αντίποδα, το 22% των επιχειρήσεων αναφέρουν ότι δεν έχει επηρεαστεί η επιχείρηση από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Περίπου 1 στις 3 επιχειρήσεις στο Νομό Θεσσαλονίκης αναφέρουν ότι η πανδημία COVID-19 εξακολουθεί σήμερα να τις επηρεάζει αρνητικά «Πολύ» (9%) ή «Αρκετά» (23%).
Βέβαια, για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων (68%), η πανδημία έχει πλέον μικρή (35%) ή καμία αρνητική συνέπεια στη λειτουργία τους (33%).
Μάλιστα, το 33% των επιχειρήσεων αναφέρουν ότι έχουν ήδη επανέλθει σε κανονικά επίπεδα λειτουργίας (προ της πανδημίας COVID-19), το 24% αναμένουν την επαναφορά σε κανονικά επίπεδα λειτουργίας κάποια στιγμή μέχρι το τέλος του 2022, ενώ το 14% αναφέρει κάποια στιγμή μέσα στο 2023 και το 8% από το 2024 και μετά.
Μόλις το 4% των επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρει πλέον ότι η επιχείρηση δεν θα επανέλθει ποτέ ξανά στα προ της πανδημίας COVID-19 επίπεδα.
ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Ο “Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία” στο Νομό Θεσσαλονίκης περνάει ξανά σε αρνητικό έδαφος για πρώτη φορά μετά την θετική επίδοση του Σεπτεμβρίου 2021 και ανακόπτοντας την αλματώδη βελτίωση που παρατηρούνταν κάθε εξάμηνο μετά τον Μάρτιο του 2021.
Έτσι, το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών της Βιομηχανίας” βρίσκεται πλέον στις -11 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης βρέθηκε στο χειρότερο επίπεδο τον Μάρτιο του 2020 από την καθιέρωση των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ τον Μάρτιο του 2009, ενώ βρέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 στο καλύτερο επίπεδο από την καθιέρωση των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”, ακολουθώντας αντίστοιχη πορεία των δεικτών τόσο σε Εθνικό, όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής:
- Ανατρέπονται εντυπωσιακά κατά το τελευταίο εξάμηνο οι θετικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη τις παραγωγής που είχαν παρατηρηθεί τον Σεπτέμβριο του 2021 (-19 από +9), ενώ οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της παραγωγής στο άμεσο μέλλον αναφορικά με το Νομό Θεσσαλονίκης, περνούν σε οριακά αρνητικό έδαφος (-2 από +29 τον Σεπτέμβριο του 2021).
- Πραγματοποιείται αρκετά ικανοποιητικά η διαχείριση των αποθεμάτων και της παραγωγικής δυναμικότητας των βιομηχανιών. Παράλληλα, το τρέχον λειτουργικό επίπεδο παραγωγικής δυναμικότητας μετά την σημαντική μείωση που υπέστη τον Μάρτιο του 2020 σε σχέση με τον Σεπτέμβριο 2019, (οπού είχε βρεθεί στο υψηλότερο σημείο από την έναρξη των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ” τον Μάρτιο 2009), ανακάμπτει και πάλι στο υψηλότερο σημείο απ τον Μάρτιο του 2009 στο 72%. Ταυτόχρονα, οι εξασφαλισμένοι μήνες παραγωγής βάσει παραγγελιών μειώνονται κατά περίπου 10% στους 3,2 (3,6 τον Σεπτέμβριο του 2021, 2,8 τον Μάρτιο του 2021 και 2,9 τον Σεπτέμβριο του 2020), μετά την βύθιση στους 1,5 που καταγράφηκε τον Μάρτιο του 2020, την χειρότερη επίδοση τότε από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ.
- Επιδεινώνονται αισθητά σε οριακά θετικό έδαφος οι εκτιμήσεις για το μέλλον σε σχέση με το επίπεδο των εξαγωγών (+2 από +22 το προηγούμενο εξάμηνο).
- Προβλέπεται σημαντική άνοδος των τιμών για το επόμενο χρονικό διάστημα (ακολουθώντας τις τάσεις σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο), ενώ οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της απασχόλησης το επόμενο διάστημα είναι ουδέτερες.
- Εμφανίζονται ενισχυμένοι όλοι οι κύριοι περιοριστικοί παράγοντες για την παραγωγή των μεταποιητικών επιχειρήσεων: 48% χρηματοοικονομικοί περιορισμοί (έναντι 30% τον Σεπτέμβριο του 2021), 47% περιορισμένη ζήτηση (έναντι 30% το προηγούμενο εξάμηνο) και 42% έλλειψη πρώτων υλών ή/και εξοπλισμού (έναντι 32% τον Σεπτέμβριο του 2021).
ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Σε θετικό επίπεδο αλλά με σημαντική κάμψη σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2021, βρίσκεται ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο των Υπηρεσιών.
Πιο αναλυτικά, ο σχετικός «Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών» για τον τομέα των Υπηρεσιών καταγράφεται ξανά σε θετικό έδαφος – μετά τον Σεπτέμβριο του 2021 – στο +5 από +23, το υψηλότερο σημείο από την καθιέρωση των μετρήσεων του «Βαρόμετρου ΕΒΕΘ» τον Μάρτιο του 2009) αλλά με σαφή κάμψη.
Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν:
- Αρνητική και σαφώς χειρότερη εικόνα – σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2021, όπου και βρέθηκε στο καλύτερο επίπεδο από την έναρξη των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ” –ως προς την εξέλιξη της επιχειρηματικής τους κατάστασης (από +10 τον Σεπτέμβριο του 2021, σε -14 σήμερα), ενώ και η αποτίμηση για την εξέλιξη της ζήτησης το εξάμηνο που μας πέρασε επιδεινώνεται αν και εξακολουθεί να είναι θετική (+14 από +31 τον Σεπτέμβριο του 2021).
- Θετικές προσδοκίες αλλά ηπιότερα για την εξέλιξη της ζήτησης για το επόμενο εξάμηνο (+15 από +27 το προηγούμενο εξάμηνο).
- Παρατηρούνται θετικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο το επόμενο εξάμηνο, ενώ αναμένεται και σημαντική άνοδος των τιμών για το επόμενο εξάμηνο.
ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Σημαντική επιδείνωση του κλίματος καταγράφεται στις επιχειρήσεις Λιανικού Εμπορίου, με τον «Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών για το Λιανικό Εμπόριο» να περνάει και πάλι σε αρνητικό έδαφος μετά από το υψηλότερό του σημείο από την έναρξη των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”, στο οποίο βρέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021.
Έτσι, το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών εκτιμήσεων του «Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Λιανικού Εμπορίου» βρίσκεται στο -10 (από +11 τον Σεπτέμβριο του 2021).
Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής:
- Μετά την θετική αξιολόγηση της εξέλιξης των πωλήσεων που παρατηρήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του «Βαρόμετρου ΕΒΕΘ», η αξιολόγηση του περασμένου εξαμήνου είναι βαθιά αρνητική, με τον σχετικό δείκτη να υποχωρεί από το +6 στο -40. Παράλληλα, εξανεμίζονται οι θετικές εκτιμήσεις του προηγούμενου έτους για τις πωλήσεις το επόμενο 6μηνο (από +15 μονάδες τον Σεπτέμβριο του 2021 στο 0 σήμερα). Επιπλέον, οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των παραγγελιών το επόμενο εξάμηνο περνούν επίσης σε αρνητικό έδαφος (από το +4 τον Σεπτέμβριο του 2021 στο -15 σήμερα).
- Επίσης, προβλέπουν στασιμότητα στο επίπεδο απασχόλησης στον κλάδο τους για το επόμενο διάστημα, ενώ επιβεβαιώνονται κι εδώ οι εκτιμήσεις για σημαντική αύξηση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ
Επιδείνωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών, μετά το υψηλότερο επίπεδο από την καθιέρωση των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ” και σε οριακά ουδέτερο έδαφος όπου βρέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, καταγράφεται και στον κλάδο των Κατασκευών.
Έτσι, το ισοζύγιο θετικών-αρνητικών εκτιμήσεων του «Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Κατασκευών» βρίσκεται στις -17 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης (έναντι -1 τον Σεπτέμβριο 2021).
Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής:
- Οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο εξάμηνο επιδεινώνονται, στις -2 μονάδες σήμερα (από +19 τον Σεπτέμβριο του 2021).
- Εμφανίζεται σημαντική επιδείνωση (μετά την πρόσκαιρη βελτίωση τον Σεπτέμβριο του 2021 ) σχετικά με τα τρέχοντα επίπεδα παραγγελιών στον κλάδο των Κατασκευών.
- Εμφανίζεται ελαφρά θετική τάση στην εκτίμηση εξέλιξης της απασχόλησης στον κλάδο για το επόμενο 6μήνο, και καθολικά ανοδική τάση στην εξέλιξη των τιμών σε τοπικό επίπεδο.
*Σημειώνεται ότι το «Βαρόμετρο» του ΕΒΕΘ διεξάγεται δύο φορές το χρόνο, κατά το 2ο 15νθήμερο Μαρτίου και Σεπτεμβρίου, σε συνολικό δείγμα 1.500 ερωτώμενων (800 επιχειρήσεων και 700 καταναλωτών). Η έρευνα καλύπτει και τους τέσσερις τομείς της οικονομίας (βιομηχανία –μεταποίηση, υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο και κατασκευές) και πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Palmos Analysis.
