Η χρήση ηλεκτρονικών καρτών για την αγορά κυρίως προϊόντων και λιγότερο υπηρεσιών, εκτινάχθηκε στην τελευταία εξαετία με σημείο εκκίνησης την επιβολή των capital controls. Συγκεκριμένα από το 2015 ως και το πρώτο τρίμηνο του 2020 η χρήση πλαστικού χρήματος 12πλασιάσθηκε σε αριθμό, ενώ σε αξία πενταπλασιάσθηκε.
Αυτή η αυξητική τάση συνεχίσθηκε και στο πρώτο δίμηνο του 2020, για να ανακοπεί σε ότι αφορά τη μέση αξία ανά ηλεκτρονική συναλλαγή, όπως τονίσθηκε κατά την παρουσίαση της μελέτης του ΙΟΒΕ με θέμα «Ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ελλάδα: Πολιτικές και επιδράσεις στη χρήση καρτών, 2015-2020».
Οι προτάσεις μέτρων του ΙΟΒΕ, για την αύξηση της χρήσης πλαστικούς χρήματος, κατατέθηκαν από τον γενικό δ/ντή του Ιδρύματος καθ. Νίκο Βέττα, ενώ τη μελέτη παρουσίασε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας κ. Γιώργος Γατόπουλος.
Σε αυτό το πρώτο δίμηνο του 2020 ο ετήσιος ρυθμός αύξησης που μετρήθηκε, σε αντιπαραβολή με το αντίστοιχο διάστημα του 2019, ήταν 13% σε αξία και 22% σε αριθμό συναλλαγών. Όμως το Μάρτιο του 2020 εκδηλώθηκε η πανδημία με αποτέλεσμα η μέση αξία ανά ηλεκτρονική συναλλαγή (σ.σ. αγορές από καταναλωτές), το Σεπτέμβριο του 2020 να διαμορφωθεί στα 20 ευρώ, όταν το Σεπτέμβριο της προηγούμενης χρονιάς ήταν άνω των 30 ευρώ.
“Πάνω” οι αγορές αγαθών- “κάτω” υπηρεσιών
Αυτά που διαπιστώθηκαν από τους ερευνητές που έκαναν χρήση στοιχείων των Τραπεζών, της δημόσιας διοίκησης, της Eurostat και της Mastercard, είναι:
-Πολύ μεγαλύτερη η χρήση των χρεωστικών καρτών έναντι εκείνης των πιστωτικών.
-Χρήση κυρίως για την αγορά αγαθών και όχι τόσο υπηρεσιών
-Χρήση πλαστικού χρήματος για αγορές μικρής αξίας και όχι μεγάλης.
-Πρωταγωνιστές στις αγορές με ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι: σούπερ μάρκετ, εταιρείες ένδυσης, πρατήρια καυσίμων, λοιπό λιανικό εμπόριο, ενώ στη διάρκεια της εξαετίας αυξήθηκε η χρήση σε εστίας, φαρμακεία, υπηρεσίες υγείας, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
-Υστερεί η χρήση κάρτας σε επιχειρήσεις εκπαίδευσης, υπηρεσιών υγείας, συντήρησης τεχνικών/ εργασιών, επαγγελματικών υπηρεσιών, οικονομικές δραστηριότητες που παρατηρείται μεγαλύτερη έκταση της «γκρι οικονομίας».
-Αυξήθηκε η χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών εκτός Αττικής
Τονίσθηκε από τους ομιλητές αφ’ ενός η εντυπωσιακή αύξηση χρήσης του πλαστικού χρήματος αλλά και η μεγάλη υστέρηση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, αφού η Ελλάδα ήταν 5η από το τέλος στις 28 χώρες- μέλη ενώ υπολείπεται 10% από το μέσο όρο χρήσης στην Ευρωζώνη.
Αυξήθηκαν τα έσοδα ΦΠΑ
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη σχέση ηλεκτρονικών συναλλαγών και Φορολογίας. Η αύξηση της χρήσης πλαστικού χρήματος συνεπάγεται αύξηση του ΦΠΑ αλλά και γενικότερα μεγαλύτερη φορολογική συμμόρφωση καθώς επιπτώσεις θετικές θα υπάρχουν και στη φορολογία εισοδήματος.
Μάλιστα, με βάση τα οικονομετρικά μοντέλα που έτρεξαν οι ερευνητές, υπολογίσθηκε ότι στις πληρωμές με φυσικό χρήμα, σε κάθε 8 ευρώ, χάνεται 1 ευρώ για τα φορολογικά έσοδα.
Το 2019, συνεπεία της αύξησης στη χρήση πλαστικού χρήματος, υπήρξε αύξηση στα έσοδα από ΦΠΑ κατά 9,7% ή, κατά 273 εκατ. επιπλέον. Αν, δε, η Ελλάδα φθάσει στα μέσα επίπεδα χρήσης στην Ευρωζώνη, τότε η ετήσια αύξηση στα έσοδα από το ΦΠΑ θα είναι 6,4% ή, σε ποσό, 1,1 δις. ευρώ.
Οι προτάσεις του ΙΟΒΕ
Καθώς πλησιάζουμε στην επιστροφή στην κανονικότητα, προς το καλοκαίρι, η κυβέρνηση θα πρέπει να ενισχύσει τη χρήση του πλαστικού χρήματος, παίρνοντας μέτρα θετικά και όχι τιμωρητικά, όπως υποστήριξε ο κ. Βέττας, ώστε περισσότεροι να περάσουν από την «γκρι» οικονομία στη «λευκή».
Συγκεκριμένα ο καθηγητής μίλησε για επιστροφές χρημάτων σε όσους καταναλωτές πληρώνουν ηλεκτρονικά, για εκπτώσεις φόρου στο εισόδημα, για στοχευμένες λοταρίες. Για ό,τι αφορά εταιρείες και επαγγελματίες, πρότεινε επίσης λοταρίες για όσους πιάνουν τους στόχους, πιστώσεις ή εκπτώσεις σε φόρους και εφαρμογή του ηλεκτρονικού τιμολογίου.
