Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου –Υποψηφιότητα για ευρωπαϊκή πιστοποίηση της διαδρομής

«Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου, Απόστολου των Εθνών» είναι ο τίτλος της Πολιτιστικής Διαδρομής που προωθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και είναι υποψήφια για να ενταχθεί ως πολιτιστική διαδρομή διεθνούς πιστοποίησης από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τα οφέλη και οι προοπτικές από αυτήν την πιστοποίηση αναλύθηκαν στο πλαίσιο ενημερωτικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε σήμερα στη Θεσσαλονίκη.

Της Ντέπυς Χιωτοπούλου ([email protected])

Έξι ελληνικές Περιφέρειες συμμετέχουν στη δημιουργία της Πολιτιστικής Διαδρομής «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου, Απόστολου των Εθνών» η οποία έχει καταθέσει υποψηφιότητα ώστε να πιστοποιηθεί ως Ευρωπαϊκή πολιτιστική διαδρομή. Μια εκ των οποίων είναι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία και αποτελεί πολυδύναμο κόμβο ανάπτυξης με πολλαπλά οφέλη.

Στόχος της εκδήλωσης ήταν αφενός η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής πολιτιστικής διαδρομής, αφετέρου η ενημέρωση, οι εξελίξεις και οι προοπτικές και η συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την ανάδειξη του έργου του Αποστόλου Παύλου.

Όπως επισημάνθηκε μια πιστοποιημένη διαδρομή πρέπει να περιλαμβάνει ένα θέμα αντιπροσωπευτικό των ευρωπαϊκών αξιών, κοινό για τουλάχιστον τρεις χώρες της Ευρώπης, να αποτελεί αντικείμενο διακρατικής επιστημονικής έρευνας, να ενισχύει την ευρωπαϊκή ιστορία και κληρονομιά, να υποστηρίζει πολιτιστικές και εκπαιδευτικές ανταλλαγές για νέους, να αναπτύσσει καινοτόμα σχέδια στον τομέα του πολιτιστικού τουρισμού και της βιώσιμης πολιτιστικής ανάπτυξης και να αναπτύσσει τουριστικά προϊόντα που θα απευθύνονται σε διαφορετικές ομάδες.

«Τα βήματα του Αποστόλου Παύλου μπορούν πιθανών να χρησιμοποιηθούν ως παράδειγμα ενός πολυμορφικού τουριστικού σχεδιασμού στην Ελλάδα και κομβικό σημείο στην ελληνική διαδρομή είναι η ΠΚΜ» ανέφερε στην παρουσίασή του ο Αναπληρωτής καθηγητής τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Χρήστος Τσιρώνης επισημαίνοντας πως η Θεσσαλονίκη μπορεί να εξυπηρετήσει έναν ρόλο πολυδύναμου κόμβου.

«Έχει ισχυρούς πολιτιστικούς, θρησκευτικούς και οικονομικούς δεσμούς με τη Νότια Ευρώπη, τα Βαλκάνια και την Ανατολή, έχει έναν παγκόσμιας ακτινοβολίας θρησκευτικό και πολιτιστικό χαρακτήρα ως βυζαντινή πρωτεύουσα με εξαιρετικά μνημεία. Το βασικότερο είναι ότι η πόλη διαθέτει την παγκόσμια αναγνώριση και ένα από τα βασικότερα σημεία της ιεραποστολικής δράσης του Αποστόλου Παύλου» ανέφερε ο κ. Τσιρώνης στην παρουσίαση του με θέμα «Τα βήματα του Αποστόλου Παύλου στην Κεντρική Μακεδονία. Προοπτικές και προκλήσεις μιας πορείας διεθνούς πιστοποίησης».

Σύμφωνα με τον ίδιο η προοπτική πιστοποίησης της διαδρομής, η οποία προσδιορίζεται από θεσπισμένα κριτήρια και ποιοτικές προδιαγραφές που αφορούν το κοινό τουριστικό προϊόν της διαδρομής θα δώσουν την οριστική δυναμική και την ταυτότητα του προορισμού καθώς και τη διαφοροποίηση της τουριστικής διαδρομής στο διεθνές στερέωμα.

Η δυναμική της ΠΚΜ

Στον θρησκευτικό πλούτο που διαθέτει η κάθε μια περιφερειακή ενότητα της Κεντρικής Μακεδονίας και ο οποίος αντανακλάται στα μνημεία της UNESCO, σε μοναστήρια και σκήτες, θρησκευτικά μνημεία και μουσεία αναφέρθηκε η Μαρία Ανδρεάδου υπεύθυνη γραφείου Τουρισμού Π.Ε. Ημαθίας στο πλαίσιο της παρουσίασης με τίτλο «Θρησκευτικός και προσκυνηματικός τουρισμός: Αποτύπωση των σημείων ενδιαφέροντος στην ΠΚΜ».

Η κα. Ανδρεάδου ξεκινώντας από τη Π.Ε. Θεσσαλονίκης αναφέρθηκε μεταξύ άλλων, στον Άγιο Δημήτριο, ένα από τα 15 μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO που διαθέτει η πόλη, στην ιερά μονή Βλατάδων, στη μονή Λατόμου στην Άνω Πόλη κτλ. Στην Π.Ε. Ημαθίας δεν θα μπορούσε να λείπει βεβαίως το Βήμα του Αποστόλου Παύλου όπου πρόσφατα στον προαύλιο χώρο τοποθετήθηκε ανδριάντας δωρεά του Πατριαρχείου Μόσχας, η ιερά Μητρόπολη Βέροιας, το βυζαντινό μουσείο κ.ά., στην Π.Ε. Κιλκίς το μοναστήρι του Οσίου Νικόδημου του Αγιορείτη, η ιερά μόνη του Αγίου Ραφαήλ, η ιερά μονή του Αγίου Γεωργίου νότια της πόλης του Κιλκίς, στην Π.Ε. Πέλλας το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου – ο παλιός μητροπολιτικός ναός της Έδεσσας-, το μοναστήρι του Αρχάγγελου Μιχαήλ 40 χλμ. από το Λουτράκι Αριδαίας, στην Π.Ε. Πιερίας η παλιά ιερά μονή Αγ. Διονυσίου, η ιερά μονή Παναγίας Μακρυρράχης, η ιερά μονή Αγίας Τριάδας, στην Π.Ε. Σερρών η γυναικεία μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, το ιερό ησυχαστήριο του Τιμίου Προδρόμου κάτω από το όρος Μπέλλες στο Ακριτοχώρι, η ιερά μονή του Τιμίου Προδρόμου 12 χλμ. από τις Σέρρες, στην Π.Ε. Χαλκιδικής το αγίασμα του Αποστόλου Παύλου στη Νέα Φώκαια, οι 20 μονές στο Άγιο Όρος, στα Νέα Φλογητά το νέο μουσείο βυζαντινών εκθεμάτων κτλ. συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων, στον θρησκευτικό πλούτο που διαθέτει η ΠΚΜ.

Συμμετοχή τριών χωρών

Το έργο της Πολιτιστικής διαδρομής «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου, Απόστολου των Εθνών» διεθνούς πιστοποίησης από το Συμβούλιο της Ευρώπης ξεκίνησε το 2017, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που συμμετέχουν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η Περιφέρεια του Λάτζιο Ιταλίας και η Περιφέρεια Πάφου της Κύπρου.

Στόχος του προγράμματος είναι να καθιερωθεί ένα ετήσιο πλέγμα δράσεων που θα αφορούν την ανάδειξη του έργου του Αποστόλου Παύλου και της διαδρομής του, να ενισχυθεί ο θρησκευτικός και προσκυνηματικός τουρισμός, και παράλληλα να ενισχυθούν οι τοπικές οικονομίες.

Όπως ανέφερε ο Μάνος Βουγιούκας γραμματέας του Ευρωπαϊκού Δικτύου ECTN και Διευθυντής της Πολιτιστικής Διαδρομής στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου, «η πιστοποίηση αποτελεί την πλέον επίσημη αναγνώριση της μεγάλης παρακαταθήκης και της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και την ανάδειξη της πορείας του Αποστόλου Παύλου για την ανάπτυξη πολιτιστικού τουρισμού και ειδικότερα περιπατητικού τουρισμού με μικρές τοπικές διαδρομές ενός χλμ., και μεγάλες υπαίθριες διαδρομές διάρκειας μιας ημέρας».

Ο ίδιος αναφέρθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο European Cultural Tourism Network, τον μοναδικό Ευρωπαϊκός φορέα για τον πολιτιστικό τουρισμό, ο οποίος αποτελείται από 40 μέλη σε 20 χώρες, με έδρα τις Βρυξέλλες. Στον φορέα συμμετέχουν Οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής διοίκησης, Οργανισμοί τουριστικής ανάπτυξης και προβολής, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και πολιτιστικοί φορείς.

Οι δε έξι ελληνικές Περιφέρειες που περιλαμβάνονται στη δεύτερη και τρίτη περιοδεία του Αποστόλου Παύλου είναι κατεξοχήν η ΠΚΜ και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αττικής, Πελοποννήσου, Βορείου και Νότιου Αιγαίου.

Πολιτιστική κληρονομιά, τοπική οικονομία

Οι προοπτικές των πολιτιστικών διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης» ήταν η θεματολογία της Μαριάνθης Αναστασιάδου, Προϊσταμένης Τμήματος Διεθνών Σχέσεων Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Όπως η ίδια επισήμανε το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) θεμελίωσε το θεσμό των πολιτιστικών διαδρομών το 1987 με σκοπό την προώθηση, διατήρηση, αξιοποίηση και μεταβίβαση στις επόμενες γενιές, να αναπτύξει τον διαπολιτισμικό διάλογο, τις ανταλλαγές ιδεών και να συμβάλει στην κατανόηση της ευρωπαϊκής ιστορίας.

«Ταυτόχρονα, προωθεί τον πολιτιστικό τουρισμό και την οικονομική ανάπτυξη σε λιγότερο τουριστικές περιοχές» ανέφερε στην παρουσίαση της η κα. Αναστασιάδου επισημαίνοντας και τους στόχους του προγράμματος:

α. συμβολή στην προβολή και ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσω της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς,

β. διαμόρφωση ενός κοινού πολιτιστικού χώρου με σκοπό την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς

γ. ενίσχυση της δημοκρατικής διάστασης των πολιτιστικών ανταλλαγών και του τουρισμού.

Οι διαδικασίες της πιστοποίησης έχουν συγκεκριμένους κανόνες και κριτήρια, το θέμα της διαδρομής πρέπει να συμπεριλαμβάνει τις θεμελιώδεις αξίες, το θέμα της διαδρομής να είναι κοινό σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες, να επιτρέπει καινοτόμα έργα στον πολιτιστικό τουρισμό κ.ά.

Το χρονοδιάγραμμα για την πιστοποίηση μιας πολιτιστικής διαδρομής ξεκινάει Ιούλιο μήνα κάθε έτους, και ολοκληρώνεται το Μάιο του επόμενου έτους. Οι διαδρομές με διεθνή ευρωπαϊκή πιστοποίηση έχουν αυξηθεί σε 45 ενώ η μόνη πολιτιστική διαδρομή που έχει ενταχθεί στην Ελλάδα είναι «Οι Δρόμοι της Ελιάς» στην Πελοπόννησο.

Η κα. Αθανασιάδου αναφέρθηκε και στο 11^ο ετήσιο συμβουλευτικό φόρουμ των πολιτιστικών διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), που θα λάβει χώρα στα Χανιά, 5-7 Οκτωβρίου 2022, και θα αποτελέσει σημείο συνάντησης όλων των ενδιαφερόμενων μελών.

Θρησκευτικό και τουριστικό προϊόν

Στην τελευταία παρουσίαση της εκδήλωσης η Αναστασία Γαϊτάνου πρόεδρος του Συνδέσμου Ξεναγών Θεσσαλονίκης και Βορείου Ελλάδος έκανε μια νοερή «Ξενάγηση στα σημεία της πολιτιστικής Διαδρομής στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου». Η ίδια επισήμανε πως τα Βήματα του Αποστόλου Παύλου είναι μεν θρησκευτική μορφή τουρισμού αλλά προωθείται γενικότερα ως τουριστικό προϊόν και πως πιστοί χριστιανοί ανά τον κόσμο θέλουν να τα ακολουθήσουν και να επισκεφτούν σημεία από τα οποία πέρασε ο Απόστολος.

Τουρίστες όχι μόνο από την Ευρώπη αλλά και από Λατινική Αμερική (κυρίως Βραζιλία), από Άπω Ανατολή, Αφρική (Αίγυπτο, Νιγηρία, Κένυα κ.ά.) επισκέπτονται τα Βήματα του Αποστόλου Παύλου.

Στη δεύτερη Αποστολική περιοδεία του, ένα όραμά του να έρθει στη Μακεδονία και να βοηθήσει τους Μακεδόνες, ξεκίνησε ο Απόστολος Παύλος από την Τρωάδα – παραλία της Τροίας, έπλευσε στη Σαμοθράκη, στη συνέχεια στη Νεάπολη (σημερινή Καβάλα), στους Φιλίππους, ακολούθησε την αρχαία Εγνατία οδό, πέρασε από την Αμφίπολη, την Απολλωνία, και έφτασε στη Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης η κα. Γαϊτάνου αναφέρθηκε στα μνημεία και την ιστορία τους από τα οποία πέρασε ο Απόστολος Παύλος.

Φεύγοντας από τη Θεσσαλονίκη έφτασε στη Βέροια όπου υπάρχει το περίφημο Βήμα του Αποστόλου Παύλου (σ.σ. αυθεντικά είναι μόνο τα τρία σκαλοπάτια όπως αναφέρθηκε) και όπως δήλωσε η κα. Γαϊτάνου «υπάρχει μια ανάγκη να συνδεθούν και άλλα μνημεία, όχι απαραίτητα από τα οποία έχει περάσει ο Απόστολος Παύλος’ ένα από αυτά είναι το αγίασμα του Απόστολου Παύλου στη Νέα Φώκαια, αλλά και στα Λαγυνά με το Βήμα» .

Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης Αν. Προϊστάμενος Διεύθυνσης Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας ΠΚΜ ενώ σύντομους χαιρετισμούς έκαναν η επικεφαλής του γραφείου πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη Μαρία Αντωνίου η οποία αναφέρθηκε για ένα ελκυστικό, αναπτυξιακό πρόγραμμα, μια προσπάθεια η οποία θα αποφέρει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα και ο Τομεάρχης Τουρισμού ΠΚΜ Αλέξανδρος Θάνος επισημαίνοντας πως αυτή η προσπάθεια ευρωπαϊκής πιστοποίησης της πολιτιστικής διαδρομής αποτελεί ένα αναπτυξιακό εργαλείο, με σπουδαίο τουριστικό υπόβαθρο.