Εκλογές 2023: Τι σημαίνει η αποχή; Τι προβλέπει η απλή αναλογική και πώς θα φτάσουμε σε δεύτερο γύρο; Δείτε τις απαντήσεις

Εκλογές 2023: Τι σημαίνει η αποχή; Τι προβλέπει η απλή αναλογική και πώς θα φτάσουμε σε δεύτερο γύρο; Δείτε τις απαντήσεις

Ρεπορτάζ: Κώστας Κεχαγιάς

Η λέξη «εκλογές», βρίσκεται στο Top 15 των αναζητήσεων της Google στην Ελλάδα εδώ και περίπου 30 ημέρες. Το hastag #ekloges έχει περισσότερες από 29 εκατ. προβολές στο TikTok, ενώ το #ντιμπέιτ, τρεντάρει εδώ και αρκετά 24ωρα στο Twitter. Το βλέμμα των Ελλήνων φαίνεται ότι στρέφεται ολοένα και περισσότερο στις εκλογές της 21ης Μαΐου, με τις απορίες του κοινού σε ό,τι αφορά στην εκλογική διαδικασία, αλλά και στο εκλογικό σύστημα, να είναι αρκετές.

Το GRTimes συγκέντρωσε ορισμένα από πιο συνήθη ερωτήματα και επικοινώνησε με τον καθηγητή Εφαρμοσμένης Στατιστικής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Πολιτικής Έρευνας, Θόδωρο Χατζηπαντελή. Ο καθηγητής εξηγεί μεταξύ άλλων εκείνα που προβλέπει το σύστημα της απλής αναλογικής, μιλά για το πώς μπορεί το πρώτο κόμμα να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία και να κυβερνήσει από την πρώτη εκλογική διαδικασία, αναλύει όλα όσα σημαίνει πρακτικά η περιβόητη «λίστα» στην οποία θα τοποθετηθούν οι βουλευτές στα ψηφοδέλτια των κομμάτων στον δεύτερο γύρο, ενώ διευκρινίζει το γεγονός ότι όσοι απέχουν από την εκλογική διαδικασία, δεν αποφασίζουν ουσιαστικά τίποτα για το πολιτικό μέλλον της χώρας.

Ερ.: Κύριε Χατζηπαντελή, πόσο απλή είναι η «απλή αναλογική»; Τι ακριβώς προβλέπει; Έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν εκλογές με το ίδιο εκλογικό σύστημα και ποιο ήταν το προηγούμενο εκλογικό σύστημα που ακολουθήσαμε;

Απ.: Εκλογές με απλή αναλογική, διεξήχθησαν στη χώρα μας το 1989. Στις πρώτες δύο εκλογικές αναμετρήσεις δεν σχηματίστηκε κυβέρνηση και έτσι φτάσαμε στον Απρίλιο του 1990, όπου ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εξελέγη πρωθυπουργός με ένα ποσοστό κοντά στο 47%. Πριν, αλλά και μετά από εκείνες τις εκλογές, ακολουθούσαμε το μεικτό σύστημα. Με το μεικτό σύστημα, ένα μέρος (250 έδρες) είναι αναλογικό και το υπόλοιπο (50 έδρες) πλειοψηφικό. Οι 250 έδρες μοιράζονται αναλογικά (σε όσους συνδυασμούς ξεπεράσουν το 3% του συνόλου ψήφων) και τις 50 τις παίρνει ο 1ος συνδυασμός. Αυτό είναι και το λεγόμενο bonus των εδρών. Με το σύστημα αυτό, θα διεξαχθεί ο 2ος γύρος των εκλογών. Αυτή είναι και η ουσιώδης διαφορά του πρώτου, με τον δεύτερο γύρο.

Ερ.: Πώς μπορεί το πρώτο κόμμα να επιτύχει την αυτοδυναμία από τον πρώτο γύρο των εκλογών; Πόσες πιθανότητες δίνετε σε ένα τέτοιο σενάριο;

Απ:. Το πρώτο κόμμα πρέπει να συγκεντρώσει περίπου το 45% των ψήφων για να κερδίσει την αυτοδυναμία και να κυβερνήσει. Παρότι, ωστόσο, τίποτα δεν είναι απίθανο, δίνω πρακτικά μηδενικές πιθανότητες σε ένα τέτοιο σενάριο.

Ερ.: Σε περίπτωση δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης, οι εκλογείς θα συναντήσουν στο παραβάν τις περίφημες λίστες. Τι περιλαμβάνουν αυτές;

Απ.: Με τη λίστα, δεν συναντάμε τους υποψήφιους βουλευτές στο ψηφοδέλτιο με αλφαβητική σειρά, ως είθισται. Αλλά τοποθετούνται σε αυτό με βάση την προτίμηση των κομμάτων. Τα ονόματά τους είναι γραμμένα σε κάθετη σειρά και συνήθως είναι γραμμένα με τη σειρά που ψηφίστηκαν στην πρώτη εκλογική διαδικασία.

Ερ.: Μπορούμε να πάμε σε τρίτες, τέταρτες, πέμπτες εκλογές; 

Απ.: Το σενάριο αυτό, υπάρχει πάντα. Το λογικό είναι ότι αν χρειαστεί να γίνουν δεύτερες εκλογές, θα καταλήξουμε σε κυβέρνηση.

Μπορεί ωστόσο να πάμε και σε 3ο ή 4ο γύρο, αν δε σχηματιστεί κυβέρνηση με το μεικτό σύστημα του 2ου γύρου. Ας πούμε, το ’89 όλες οι εκλογικές αναμετρήσεις διεξήχθησαν με απλή αναλογική και έτσι, χρειάστηκαν περισσότεροι γύροι (συνολικά τρεις).

Ερ: Τι σημαίνουν τα άκυρα ψηφοδέλτια και ποιος καρπώνεται τελικά τα λευκά; Πόσοι ψηφίζουν συνήθως λευκό, ή άκυρο;

Απ.: Τα λευκά δεν ευνοούν το πρώτο κόμμα και πρακτικά, δεν πηγαίνουν πουθενά. Τα λευκά, αντιπροσωπεύουν ό,τι και τα άκυρα ψηφοδέλτια. Ουσιαστικά, είναι σαν να μην ψηφίζεις. Τα λευκά και τα άκυρα, αποτελούν συνήθως το 2-3% του συνόλου των ψήφων.

Ερ.: Ποιον ευνοεί η αποχή και τι μπορεί να επιτευχθεί με αυτή;

Απ.: Δεν μπορούμε να πούμε ότι ευνοείται κάποιος από την αποχή. Προφανώς υποτίθεται ότι τα κόμματα που έχουν τους δικούς τους ψηφοφόρους, αυξάνουν το δικό τους ποσοστό σε περίπτωση χαμηλής συμμετοχής. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να πούμε ότι ευνοούνται ιδιαίτερα.

Ερ.: Υπάρχει κάποιο ποσοστό αποχής πού μπορεί να οδηγήσει σε οποιουδήποτε είδους αδιέξοδο; Και τελικά, οι Έλληνες, απέχουν από την εκλογική διαδικασία;

Απ.: Τυπικά, δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός στο ελληνικό εκλογικό σύστημα. Και σχεδόν κανένας να μην πάει να ψηφίσει, φτάνει ένα άτομο σε κάθε εκλογική περιφέρεια για να διαμορφώσει τις 300 έδρες του κοινοβουλίου.

Στην Ελλάδα δεν έχουμε πολύ υψηλά ποσοστά αποχής. Οκτώ εκατομμύρια Έλληνες είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και 6 εκατ. από αυτούς, ψηφίζουν στις εκλογές. Εκτιμούμε ότι το 1 εκατ. από αυτούς απέχει διότι δε θέλει να ψηφίσει, ενώ οι υπόλοιποι απέχουν για δικούς τους, προσωπικούς λόγους, όπως λόγοι υγείας κ.α.

Ερ.: Πόσοι απόδημοι Έλληνες θα ψηφίσουν στις επερχόμενες εκλογές;

Απ.: Περίπου 2 εκατ. Έλληνες ζουν στο εξωτερικό. Ωστόσο, μόλις οι 30.000 είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και αναμένεται να ψηφίσουν.

Ερ.: Τέλος, τι είναι το ψηφοδέλτιο Επικρατείας; Τι σημαίνει εκλόγιμη θέση και πώς υπολογίζεται ο αριθμός των εκλόγιμων θέσεων σε αυτό;

Απ.: Στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, δεν έχουμε σταυρούς. Έχουμε λίστα. Το κόμμα τοποθετεί σε σειρά που εκείνο θέλει τους υποψηφίους του.

Τώρα, ανάλογα με το ποσοστό που θα συγκεντρώσουν τα κόμματα, εισάγουν στο κοινοβούλιο τους δικούς τους βουλευτές Επικρατείας. Στην προκειμένη και, μιλώντας χονδρικά, για κάθε 6,7% που συγκεντρώνει ένα κόμμα, θα βάλει κι έναν βουλευτή Επικρατείας στη Βουλή. Εάν το πρώτο κόμμα συγκεντρώσει ένα ποσοστό κοντά στο 40%, τότε θα έχει έξι βουλευτές Επικρατείας στο επόμενο κοινοβούλιο. Και θα πρόκειται για τους πρώτους έξι της δεκαπενταμελούς λίστας του πρώτου κόμματος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

TikTok: Δημιουργεί Κέντρο Ελληνικών Εκλογών μέσα στην εφαρμογή

Debate: Όσα δεν έδειξαν οι κάμερες – Οι 6 δημοσιογράφοι αποκαλύπτουν τα παρασκήνια (VIDEO)

Εκλογές 2023: Τι είπαν στο debate οι 6 πολιτικοί αρχηγοί (VIDEO)

Δείτε τις ειδήσεις από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο στο GRTimes.gr

Ακολουθήστε το GRTimes στο Google News και ενημερωθείτε πριν από όλους

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

go-to-top