Τα τελευταία πέντε χρόνια καταγράφηκαν ως τα θερμότερα στον πλανήτη και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον ορατές σε όλους: ξηρασίες, πυρκαγιές, καταιγίδες, πλημμύρες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία αυξάνονται παγκοσμίως.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είτε άμεσες (στη ζωή, στην υγεία, στη στέγαση, στις καλλιέργειες, στο εισόδημα, στην περιουσία, κτλ), είτε έμμεσες (μετανάστευση λόγω των κλιματικών φαινομένων, απειλή της επισιτιστικής ασφάλειας, διαταραχή των επενδυτικών και εμπορικών ροών, κτλ), θα μεταμορφώσουν ριζικά τον κόσμο μας πλήττοντας ιδιαίτερα τους πιο φτωχούς και τους πιο ευάλωτους.
Αυτό εγείρει σημαντικά ζητήματα δικαιοσύνης, δημοκρατίας, ισότητας και αλληλεγγύης και θέτει τη συζήτηση για την Κλιματική Αλλαγή σε νέους άξονες.
Στο πλαίσιο της Κλιματικής Αλλαγής το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα καλεί όλους σε δράσεις πρόληψης και προστασίας τοπικά αλλά και εθνικά, ατομικά αλλά και συλλογικά.
Με αφορμή τη λιγότερο δημοφιλή στη χώρα μας Διεθνή Ημέρα των Δασών η Δρ. Αλεξάνδρα Πολιτάκη, Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Κλιματικού Συμφώνου στην Ελλάδα, παραθέτει κάποια στοιχεία σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές και τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δάση:
«Οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα από τα φαινόμενα μέσα από τα οποία οι ευρωπαίοι πολίτες συζητούν το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και αντιλαμβάνονται τη στενή διαπλοκή του με τις τοπικές κοινωνίες. Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός αναγνωρίζει σήμερα ότι παρά το γεγονός ότι οι υψηλές θερμοκρασίες δεν αποτελούν αυτάρκεις παράγοντες πυρκαγιών, οι συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας έχουν εκτοξεύσει τον αριθμό τους και έχουν καταστήσει μόνιμο τον κίνδυνό τους.
Είναι επίσης αποδεκτό ότι, μία δασική πυρκαγιά έχει άμεσες σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρο το οικοσύστημα που πλήττεται και στα όμορα οικοσυστήματα. Ταυτόχρονα, προκαλεί σοβαρές ζημίες στο εισόδημα των πληθυσμών, στις περιουσίες και στις υποδομές, ενώ μπορεί προκαλέσει και απώλεια ζωών. Σε βάθος χρόνου οι δασικές πυρκαγιές μπορούν να οδηγήσουν στην οριστική απώλεια βλάστησης, στη διάβρωση του εδάφους, στην αύξηση των πλημμυρών και τελικά στην ερημοποίηση των περιοχών, επιπτώσεις που είναι δυνατόν να συνδεθούν με αύξηση της ανεργίας, της ανισότητας και της φτώχειας και εσωτερική μετακίνηση του πληθυσμού. Μακροπρόθεσμα, οι επιπτώσεις για τους πληθυσμούς που πλήττονται παραμένουν ανυπολόγιστες, καθώς δεν ποσοτικοποιούνται επαρκώς ή σε βάθος στην περίοδο μετά την καταστροφή.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές, ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών το 2021 στην Ελλάδα παρουσιάζει αύξηση 43% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008 – 2020. Η συνολική καμένη έκταση καταγράφει επίσης εξαιρετικά μεγάλη αύξηση, ίση περίπου με 500% ως προς τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου μέτρησης. Τα στοιχεία αυτά κατατάσσουν την Ελλάδα πρώτη μεταξύ των 15 χωρών της Μεσογείου οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη.
Η στρατηγική της ΕΕ για τα Δάση
Η νέα δασική στρατηγική της ΕΕ για το 2030 είναι μία από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της βασισμένη στην αρχή ότι τα δάση είναι απαραίτητα για την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων και του πλανήτη και αναγνωρίζοντας τον κεντρικό και πολυλειτουργικό ρόλο των δασών για την επίτευξη μιας βιώσιμης και κλιματικά ουδέτερης οικονομίας έως το 2050, όπως και στη διατήρηση ευημερούμενων αγροτικών περιοχών.
Η στρατηγική καθορίζει ένα όραμα και συγκεκριμένες δράσεις για τη βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας των δασών της ΕΕ και την ενίσχυση της προστασίας, της αποκατάστασης και της ανθεκτικότητάς τους.
Στόχος της είναι να προσαρμόσει τα δάση της Ευρώπης στις νέες συνθήκες και στις ακραίες καιρικές συνθήκες που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για να συνεχίσουν τα δάση να επιτελούν τις κοινωνικοοικονομικές τους λειτουργίες και να εξασφαλίζουν ζωντανές αγροτικές περιοχές με ακμάζοντες πληθυσμούς. Για τον σκοπό αυτόν υποστηρίζονται δράσεις που σχετίζονται μεταξύ άλλων με:
– ανάπτυξη δεξιοτήτων και ενδυνάμωση των ανθρώπων για βιώσιμη οικονομία βασισμένη στα δάση,
– προστασία των τελευταίων πρωτογενών και παλαιών δασών της ΕΕ,
– αποκατάσταση των δασών και της βιώσιμης διαχείρισής τους για την κλιματική προσαρμογή και την ανθεκτικότητα των δασών.
– Η δασική δενδροκάλυψη είναι βασική για τις αξιολογήσεις βιωσιμότητας. Η μέτρησή της βοηθά στην παρακολούθηση των αλλαγών, τόσο των οφελειών όσο και των ζημιών και στην υποστήριξη πολιτικών που σχετίζονται με την αναδάσωση και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα δεσμεύεται να φυτέψει τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια επιπλέον δέντρα στην ΕΕ έως το 2030 με πλήρη σεβασμό των οικολογικών αρχών. Ο στόχος αυτός αναπτύσσεται με την πρωτοβουλία «Φυτεύουμε τα δάση του μέλλοντος» στην οποία συμμετέχουν οργανώσεις από όλη την Ευρώπη.
Το 28.53% στην Ελλάδα καλύπτεται από δασικά δέντρα ποσοστό που αντιστοιχεί σε 0.35 κατά κεφαλή».
