Φίνα αρώματα, προσεγμένες πρώτες ύλες, τοπικά προϊόντα, εξωστρέφεια και στήριξη της τοπικής οικονομίας. Η γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π, το παραδοσιακό κεφαλοτύρι από παστεριωμένο γάλα, η γραβιέρα με βότανα ή τρούφα, η περίφημη πατάτα, το νωπό βούτυρο και τα υπόλοιπα τυροκομικά και γαλακτοκομικά προϊόντα που παράγει η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου απογειώνουν και τον πλέον απαιτητικό ουρανίσκο!
Της Ντέπυς Χιωτοπούλου ([email protected])
Κυκλάδες, Νάξος, παραλία Άγιας Άννας, ένα ηλιόλουστο μεσημεράκι, στα μέσα του φθινοπώρου, προσγειώνεται επάνω στο τραπέζι, στο ταβερνάκι μπροστά στη θάλασσα, ένα λιμπιστικό πλατό με τυριά, με την περίφημη γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. (προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης), με παλαιωμένη γραβιέρα και παραδοσιακό κεφαλοτύρι, αλλά και πιάτα με πατάτα Νάξου, τηγανιτή, χρυσαφένια και τραγανή, με κατσικάκι στη λαδόκολλα με αρωματικά βότανα, τόσο νόστιμα, να «γλείφετε τα δάκτυλά σας»!
Η γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π., η «ναυαρχίδα» της παραγωγής αλλά και το μεγαλύτερο καμάρι της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) Νάξου, παρασκευάζεται από 80% αγελαδινό γάλα και 20% αιγοπρόβειο, «είναι δε, η μοναδική αγελαδινή γραβιέρα ΠΟΠ» όπως αναφέρει στο GRTimes.gr ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου Ιάκωβος Βαλέρης προσθέτοντας ότι η παραγωγή της ξεπερνάει τους 1.250 τόνους ετησίως.
Αυτό το εκλεκτό τυρί έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο καθώς για να παραχθεί ένα κιλό χρησιμοποιούνται 11 κιλά γάλα. Και το οποίο, ως επακόλουθο της ποιότητάς του, έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις, εγχώριες και διεθνείς, κατοχυρώνοντας χρυσά βραβεία γεύσης και Αστέρια σε διαγωνισμούς ανώτερης γεύσης.
Η ΕΑΣ Νάξου διαθέτει την περίφημη γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. σε κεφαλές των 9, 3 και ενός κιλού, καθώς και σε κομμάτια («σφήνες») των 250 γραμμαρίων σταθερού βάρους.
Σε ερώτησή μας σχετικά με τη φετινή κατανάλωση του προϊόντος, λόγω του αισθητά μειωμένου τουριστικού ρεύματος, ο κ. Βαλέρης απαντάει πως «με τη γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. δεν είχαμε ιδιαίτερο πρόβλημα και γενικότερα με τα τυροκομικά». Ο ίδιος εξηγεί πως ήταν μειωμένη η τοπική κατανάλωση – στη Νάξο και στα γύρω νησιά, στις Μικρές Κυκλάδες κτλ.-, σε ποσοστό 10% – 15%, στο σύνολο των τυροκομικών αλλά και στην πατάτα. Σε αντίθεση με τις μεγάλες αλυσίδες των σούπερ μάρκετ στην Αθήνα, όπου εκεί η κατανάλωση των προϊόντων που παράγει η ΕΑΣ Νάξου κινήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Η «καλόγνωμη» πατάτα Νάξου
Και αν, η γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π., αυτό το σκληρό τυρί, με το υποκίτρινο χρώμα, τη λεπτή, ξηρή επιδερμίδα, τη συμπαγή ελαστική μάζα, τις χαρακτηριστικές μικρές διάσπαρτες οπές, το φίνο άρωμα, τη γλυκιά και λεπτή γεύση και την πολύ χαρακτηριστική επίγευση, έχει καταφέρει εδώ και χρόνια να κερδίσει τη φήμη ως ένα από τα δύο κυριότερα προϊόντα της Νάξου, το άλλο σπουδαίο προϊόν για το οποίο καυχιέται η ΕΑΣ Νάξου, είναι η πατάτα.
«Καλόγνωμη» τη λένε οι Ναξιώτες την πατάτα Νάξου, η οποία αποτελεί Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). «Καλόγνωμη» διότι μπορούνε να τη μαγειρέψουνε με πάρα πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Σ’ ότι αφορά την ετήσια παραγωγή πατάτας Νάξου για την ΕΑΣ Νάξου ανέρχεται περί στους 4.000 τόνους (σ.σ. η συνολική παραγωγή πατάτας στο νησί φτάνει τους 8.000 τόνους κατά μέσο όρο), με δυο καλλιέργειες, την εαρινή και τη φθινοπωρινή. Στο δε Συσκευαστήριο Πατάτας της ΕΑΣ Νάξου, το οποίο δημιουργήθηκε το 2014 (κατόπιν επένδυσης ύψους 450.000 ευρώ περίπου από ίδια κεφάλαια) καταφθάνουν οι πατάτες των παραγωγών-μελών της, οι οποίες, μετά τον απαραίτητο έλεγχο, τυποποιούνται και αποθηκεύονται στις ψυκτικές εγκαταστάσεις. Στη συνέχεια, οι πατάτες συσκευάζονται σε δίχτυ των 3 κιλών ή σακί 25 κιλών και διακινούνται απευθείας από την ΕΑΣ στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Να σημειώσουμε ότι η ΕΑΣ Νάξου, εκτός από την πατάτα Νάξου Π.Γ.Ε. παράγει και πιστοποιημένο πατατόσπορο, ο οποίος εισάγεται από Ολλανδία και Γαλλία, και τον διακινεί σε όλη την Ελλάδα για φύτευση Ιούλιο και Αύγουστο.
Φημισμένα είναι, άλλωστε, και τα φεστιβάλ πατάτας που διοργανώνει η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου εδώ και μια δεκαετία, που ωστόσο, φέτος, εξαιτίας της ιδιόμορφης κατάστασης και της τήρησης των περιοριστικών μέτρων λόγω κορωνοϊού, το Food Experience Νάξος 2020 πραγματοποιήθηκε υπό διαφορετική μορφή, έχοντας φιλανθρωπικό χαρακτήρα.
Ο κύκλος εργασιών
Σ’ ότι αφορά τη φετινή πορεία της ΕΑΣ Νάξου, όπως αναφέρει στο GRTimes.gr ο αντιπρόεδρος Ιάκωβος Βαλέρης, σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις, θα υπάρξει μια μείωση της τάξεως του 30%, στον κύκλο εργασιών της ΕΑΣ Νάξου.
Όπως ο ίδιος εξηγεί, πέρα από τη γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. και τα υπόλοιπα τυροκομικά και γαλακτοκομικά προϊόντα, η ΕΑΣ Νάξου, συμμετέχει, μεταξύ άλλων, και σε προμηθευτικές εργασίες, καθώς και σε άλλες δραστηριότητες (οπωροπαντοπωλείο, κτηνιατρείο, αγροεφόδια κτλ.).
Σ’ ότι αφορά τα τυροκομικά προϊόντα που παράγει η ΕΑΣ Νάξου, εκτός από τη ναυαρχίδα της -τη γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π.-, στη γευστική λίστα συμπεριλαμβάνονται και η γραβιέρα ΕΑΣ Νάξου (γνωστή και ως ‘μπαστούνι’), η καπνιστή γραβιέρα, το γίδινο από 100% γίδινο γάλα, το ορεινό με 33,33% αγελαδινό, 33,33% πρόβειο και 33,33% γίδινο γάλα, το Ναξιώτικο λευκό τυρί από αιγοπρόβειο γάλα, η γλυκιά μυζήθρα, το τυρί με βότανα και μπαχαρικά κτλ., με την ετήσια παραγωγή τους να ανέρχεται συνολικά πάνω από 1.600 τόνους.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Όσο για το παραδοσιακό κεφαλοτύρι Νάξου παράγεται από την ΕΑΣ Νάξου αναμειγνύοντας πρόβειο και γίδινο παστεριωμένο γάλα.
Κατά κάποιο τρόπο, πρόκειται για το Αρσενικό Νάξου, το νησιώτικο τυρί με την ιδιαίτερη, πικάντικη γεύση, το οποίο από τις αρχές του έτους συμπεριλαμβάνεται στα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα τυρί σκληρό, κίτρινο, με πικάντικη, αλμυρή αλλά ευχάριστη γεύση και πλούσιο άρωμα, το οποίο παράγεται στην ορεινή Νάξο, με παραδοσιακό τρόπο από μη παστεριωμένο αιγοπρόβειο γάλα. Αυτό το ελληνικό, ναξιώτικο προϊόν, εντάχθηκε στον κατάλογο με τα προϊόντα Π.Ο.Π., ωστόσο δικαίωμα παραγωγής του έχει μόνο η Κτηνοτροφική Ένωση Φιλωτίου Νάξου, η οποία εδρεύει στην ορεινή Νάξο.
«Αυτό που ζητάμε είναι να γίνει μικρή τροποποίηση στο παράρτημα του κανονισμού για το προϊόν Π.Ο.Π., που να επιτρέπει την τυροκόμηση του προϊόντος στην πεδινή Νάξο’ να προέρχεται το γάλα, να παράγεται στην ορεινή Νάξο, ωστόσο να τυροκομείται στην πεδινή Νάξο» αναφέρει στο GRTimes.gr ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου Ιάκωβος Βαλέρης, εξηγώντας ότι μέχρι πέρυσι (πριν την πιστοποίηση του προϊόντος Π.Ο.Π.) η ΕΑΣ Νάξου συγκέντρωνε από 150-180 παραγωγούς πάνω από 20 τόνους αιγοπρόβειο γάλα την ημέρα, από την ορεινή Νάξο. Τώρα, αυτοί οι παραγωγοί είναι σε απόγνωση, η ΕΑΣ Νάξου δεν αγοράζει το γάλα τους, δεν έχει το δικαίωμα να παράγει Αρσενικό Νάξου Π.Ο.Π., παρά μόνοι οι επτά οικοτεχνίες στην Ορεινή Νάξο που έχουν την άδεια, οι οποίες ωστόσο μπορούν να πουλήσουν το προϊόν μονάχα στις όμορες Περιφερειακές ενότητες.
