Πάνω από 5.000 άτομα εκτιμάται ότι θα βρίσκονται στη Νάουσα, με αφορμή την αναβίωση του ιστορικού δρώμενου «Γενίτσαροι και Μπούλες». Τέσσερα μπουλούκια με συνολικά 370 χορευτές, από 2 έως 35 ετών, θα συμμετέχουν στο έθιμο, το οποίο θα αναβιώσει και την επόμενη Κυριακή της Τυρινής.
Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου ([email protected])
«Νάουσα – Μια πόλη, ένα δρώμενο, εμπειρία ζωής!» είναι ο τίτλος των φετινών εκδηλώσεων της Αποκριάς οι οποίες ξεκίνησαν την Τσικνοπέμπτη στη γραφική πόλη της Νάουσας στον νομό Ημαθίας.
Αναμφίβολα το επίκεντρο της Ναουσαίικης Αποκριάς είναι η αναβίωση του ιστορικού δρώμενου «Γενίτσαροι και Μπούλες» προβάλλοντας την παράδοση, τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Ναουσαίων οι οποίοι το υποστηρίζουν, το διαφυλάττουν και το διαιωνίζουν μέσα από την πιστή τήρηση του εθιμικού.
Όπως πληροφορείται το GRTimes.gr αυτό το Σαββατοκύριακο 9 – 10 Μαρτίου, υπολογίζεται να βρίσκονται στη Νάουσα τουλάχιστον 5.000 επισκέπτες, για να παρακολουθήσουν από κοντά το δρώμενο.
Οι πληρότητες στα καταλύματα όχι μόνο της πόλης, αλλά της ευρύτερης περιοχής, έχουν ξεπεράσει το 90%, με μεγάλη συμμετοχή πολιτιστικών συλλόγων από όλη την Ελλάδα. Για αύριο, Κυριακή 10 Μαρτίου, οι πληρότητες όπως ενημερώνει το GRTimes.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ημαθίας Δημήτρης Μάντσιος κινούνται περίπου στο 40%, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι και τη Δευτέρα 11 Μαρτίου, θα γίνει ελεύθερη πορεία των μπουλουκιών στην πόλη χωρίς τον ‘πρόσωπο’, γεγονός που δίνει κίνητρο στον κόσμο να παραμείνει στην περιοχή. Οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 70 – 90 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Ένα έθιμο ριζωμένο στην κοινωνία της πόλης
Τριακόσιοι εβδομήντα χορευτές θα συμμετέχουν σήμερα στο έθιμο. Όπως πληροφορείται το GRTimes.gr θα υπάρχουν τέσσερα μπουλούκια, από δυο πολιτιστικούς συλλόγους της Νάουσας, τον Όμιλο «Γενίτσαροι και Μπούλες» και τον «Νταβέλη».
«Είμαστε πανέτοιμοι και θα συμμετέχουμε με τρία μπουλούκια, των 100 ατόμων το κάθε ένα» δηλώνει στο GRTimes.gr ο πρόεδρος του Ομίλου «Γενίτσαροι και Μπούλες» Άρης Τόσιος εξηγώντας ότι θα ξεκινήσει το μάζεμα από τις 8 το πρωί από τα σπίτια, θα κατευθυνθούν στο Δημαρχείο για να πάρουν -ως είθισται- την άδεια από τον Δήμαρχο και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν καθορισμένη διαδρομή στα όρια της Παλαιάς Πόλης και στις 17.00 στην πλατεία Αλωνίων θα γίνει το βγάλσιμο του «πρόσωπου» και θα ακολουθήσει χορός με τη συμμετοχή του κόσμου.
Οι συμμετέχοντες θα είναι από… 2 έως 30 ετών και όπως χαρακτηριστικά λέει ο κ. Τόσιος, «είναι ένα δρώμενο που δείχνει πόσο ριζωμένο είναι στην κοινωνία της πόλης».
Ο πολιτιστικός σύλλογος «Νταβέλης» θα συμμετέχει με ένα μπουλούκι και 70 χορευτές και, όπως δηλώνει στο GRTimes.gr ο γραμματέας του Συλλόγου Θωμάς Καντερίτσκος, «θα γίνει το μάζεμα στα σπίτια από τις 8.30 το πρωί και θα κατευθυνθούμε στο Δημαρχείο για να πάρουμε την άδεια από τον Δήμαρχο». Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν καθορισμένη διαδρομή στα όρια της Παλαιάς Πόλης, κάνοντας στάσεις για χορό στα ‘Τριώδια’ (μικρές πλατείες) μέχρι να φτάσουν στην πλατεία Αλωνίων.
Το πρόγραμμα
Σχετικά με το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες» που θα αναβιώσει Κυριακή 10 Μαρτίου καθώς και την Κυριακή της Τυρινής 17/3, το πρόγραμμα έχει ως εξής:
- 10:00 π.μ., Παραδοσιακό κτίριο Ομίλου «Γενίτσαροι και Μπούλες», πρώην σησαμοτριβείο «Μάκη», περιοχή «Μπατάνια»: Αναφορά στην ιστορία και λειτουργία του εθίμου «Γενίτσαροι και Μπούλες» και ξενάγηση στο παραδοσιακό κτίριο
- 11:30 π.μ., Δημαρχείο: Το «προσκύνημα». Τα μπουλούκια παίρνουν διαδοχικά την άδεια από τον Δήμαρχο και ακολουθεί η καθορισμένη διαδρομή τους στην πόλη
- 17:00, Πλατεία Αλωνίων: Το βγάλσιμο του «πρόσωπου», χορός με τη συμμετοχή όλου του κόσμου. Ακολουθούμε τα μπουλούκια στο πιο συγκινητικό μέρος του εθίμου από τα Αλώνια στον στραβό πλάτανο όπου τα παιδιά και οι συνοδοί των μπουλουκιών τραγουδούν τις παραδοσιακές πατινάδες.
Επίσης, στις 14:00 στην Πλατεία Καρατάσου θα έχει συναυλία του Δήμου Η.Π. Νάουσας με το μουσικό σχήμα «Salonique Brass Band», με μελωδίες που συνδέουν την μακεδονική μουσική παράδοση με το σήμερα.
Ναουσαίικα εδέσματα, διαγωνισμός φωτογραφίας και εφαρμογή για το δρώμενο
Πέρα από το ιστορικό δρώμενο, οι «Φίλοι Καρναβαλιού Νάουσας» σε συνδιοργάνωση με το Δήμο Νάουσας, την Κυριακή 10/3, θα προσφέρουν στους επισκέπτες εκλεκτά εδέσματα της τοπικής γαστρονομίας.
«Κερνάμε Νάουσα» μετά τη 1 το μεσημέρι, στην οδό Ζαφειράκη, οι γυναίκες των Συλλόγων της Νάουσας, θα προσφέρουν κεφτεδάκια με άρμη, γκαβόψαρα, μπάτζιο, πρασοκιμαδόπιτα, μελιτζανόπιτα, ρυζόπιτα κλπ. καθώς και ναουσαίκο κρασί, τσίπουρο και λικέρ.
Επίσης, ο Δήμος Νάουσας και η αντιδημαρχία Πολιτισμού στο πλαίσιο του δρώμενου διοργανώνουν διαγωνισμό φωτογραφίας με τίτλο «Γενίτσαροι και Μπούλες – Μια πόλη, ένα δρώμενο – Εμπειρία ζωής». Οι φωτογραφίες θα πρέπει να ληφθούν από Κυριακή 10 Μαρτίου ως και Καθαρά Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024, στα σημεία της πόλης, που θα πραγματοποιείται το δρώμενο. Θα δοθούν βραβεία και αναμνηστικά διπλώματα τα οποία θα απονεμηθούν στις εορταστικές εκδηλώσεις του Ολοκαυτώματος 2024. Οι ενδιαφερόμενοι θα στείλουν τη συμμετοχή τους στο email: [email protected].
Τέλος, να ενημερώσουμε το κοινό, ότι μέσω της εφαρμογής «naousaapp» θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να έχουν πληροφορίες για τα ακριβή σημεία που θα κινούνται τα μπουλούκια κατά τη διάρκεια του δρώμενου.
Γεμάτα και το τριήμερο της Καθαρά Δευτέρας
Το δρώμενο «Γενίτσαροι και Μπούλες» θα αναβιώσει και την επόμενη Κυριακή της Τυρινής 17 Μαρτίου. Για εκείνο το τριήμερο, Παρασκευή – Καθαρά Δευτέρα, οι πληρότητες στα καταλύματα είναι άνω του 90% και οι τιμές κυμαίνονται περίπου στα 100 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Εκτιμάται δε ότι οι επισκέπτες θα ξεπεράσουν τις 7.000.
Δεν είναι όμως το αποκριάτικο δρώμενο της Νάουσας. Παράλληλα ‘τρέχουν’ και οι δράσεις με τις ‘Ανθισμένες Ροδακινιές’ στη Βέροια από τον Τουριστικό Όμιλο Βέροιας ενώ σε λειτουργία είναι και το χιονοδρομικό κέντρο ‘Τρία Πέντε Πηγάδια’. Το χιονοδρομικό κέντρο Σελίου έχει αναστείλει τη λειτουργία του, όπου σύμφωνα με ανακοίνωση, σε συνέχεια της τελευταίας χιονόπτωσης και καταιγίδας που προηγήθηκε έχουν προκληθεί σημαντικές βλάβες στο δίκτυο του ΟΤΕ και της ΔΕΗ που χρησιμοποιούνται για την λειτουργία του κέντρου.
«Μπορεί η περιοχή να ‘σηκώσει’ τόσο κόσμο;» ρωτήσαμε τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Ημαθίας κ. Μάντσιο ο οποίος και μας απαντά «σίγουρα όχι, η φέρουσα ικανότητα της περιοχής είναι πολύ μικρή, για να μπορέσει να εξυπηρετήσει τόσες δράσεις ταυτόχρονα» εξηγώντας πως και εκτός από την πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα για το ιστορικό δρώμενο «Γενίτσαροι και Μπούλες» είναι και οι δράσεις με τις ‘Ανθισμένες Ροδακινιές’ της Βέροιας ενώ υπάρχει ενδιαφέρον και από τους χιονοδρόμους. Να σημειώσουμε ότι η δυναμική του νομού Ημαθίας ανέρχεται σε 1.600 κλίνες.
Το έθιμο
Το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες» έχει βαθιές ρίζες, ενώ στο πέρασμα της μακραίωνης ιστορίας του ενσωμάτωσε στοιχεία της τοπικής παράδοσης και των ηρωικών αγώνων. Τη μεγαλύτερη ακμή του γνώρισε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα και φθάνει αναλλοίωτο μέχρι τις μέρες μας.
Σε αντίθεση με την «αταξία» που επικρατεί τις μέρες της αποκριάς, το έθιμο της Νάουσας χαρακτηρίζει η πειθαρχημένη, τυποποιημένη και εξαιρετικής αισθητικής εμφάνιση των συμμετεχόντων. Το ντύσιμο, το μάζεμα, το προσκύνημα, το δρομολόγιο, το μουσικό ρεπερτόριο, οι χοροί, τα όργανα και οι συμμετέχοντες κρατούν εδώ και αιώνες τους ίδιους κανόνες. Στο έθιμο παίρνουν μέρος μόνο νεαροί άνδρες, ανύπαντροι τα παλαιότερα χρόνια. Ο «Γενίτσαρος», ο περήφανος αυτός φουστανελοφόρος, με τα πολλά ασημικά στο στήθος και στη φουστανέλα, την μακριά πάλα (σπαθί) και τον κέρινο «πρόσωπο» είναι ο πρωταγωνιστής.
Κύριο ρόλο έχει η «Μπούλα» (νύφη), άνδρας που υποδύεται, χωρίς να τη γελοιοποιεί, τη γυναίκα με φαρδιά φουστάνια και «πρόσωπο» στολισμένο με τούλια και λουλούδια. Τα παιδιά που προπορεύονται του μπουλουκιού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του δρώμενου. Στο τέλος της πομπής η μουσική, ο ζουρνάς και το νταούλι.
Την Κυριακή νωρίς το πρωί, με τελετουργικό τρόπο αρχίζει το ντύσιμο. Το ενδιαφέρον όλων για την άψογη εμφάνιση, τα τραγούδια, οι ευχές, τα κεράσματα είναι χαρακτηριστικά αυτήν την ημέρα. Τα όργανα, οι ζουρνατζήδες, από νωρίς θα αρχίσουν το μάζεμα, να συγκεντρώνουν δηλαδή όλα τα μέλη της ομάδας, πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι, μέχρι να πάρουν τελευταίο τον αρχηγό του μπουλουκιού. Είναι ιδιαίτερα συγκινητική η τελετή αποχαιρετισμού στο σπίτι και το καλωσόρισμα των μελών του μπουλουκιού.
Χωρίς να χορεύουν, με ανεπανάληπτη πομπή, φθάνουν κοντά στο μεσημέρι στο Δημαρχείο. Εδώ θα γίνει το προσκύνημα, θα πάρει, δηλαδή, ο αρχηγός την άδεια από τον Δήμαρχο να τελεστεί το έθιμο, να γυρίσουν χορεύοντας τους δρόμους της πόλης. Εκτός από τη «Μπούλα» που υποκλίνεται, οι «Γενίτσαροι» θα γείρουν πίσω το κορμί τους και θα τινάξουν αγέρωχα το στήθος τους. Μόλις δοθεί η άδεια θα βγάλουν τις πάλες από τα θηκάρια και θα αρχίσουν οι καθορισμένες από την παράδοση πατινάδες από μαχαλά σε μαχαλά, σε επίσης καθορισμένο δρομολόγιο. Στις πλατείες θα χορέψουν κυκλικούς χορούς.
Το απόγευμα θα φτάσουν στην πλατεία των Αλωνίων. Εκεί θα βγάλουν τους «πρόσωπους» και θα ενωθούν μαζί με τον κόσμο για να χορέψουν. Αργότερα τα μπουλούκια θα συνεχίσουν τη διαδρομή τους μέχρι τα «Καμμένα», όπου θα στήσουν τους τελευταίους τους χορούς.
Το έθιμο ξεκινά την πρώτη Κυριακή της Αποκριάς. Συνεχίζεται τη Δευτέρα, όπου τα μπουλούκια επισκέπτονται τα σπίτια των μελών τους και γλεντούν. Επαναλαμβάνεται τη δεύτερη Κυριακή της Αποκριάς (Τυρινής). Στην πλατεία των Αλωνίων γίνεται μεγάλο γλέντι με παραδοσιακούς μεζέδες και το φημισμένο Ναουσαίικο κρασί. Συνεχίζεται την Καθαρά Δευτέρα χωρίς να φορούν τον «πρόσωπο» και ακολουθούν ελεύθερο δρομολόγιο. Την Κυριακή της Ορθοδοξίας όλα τα μπουλούκια συναντώνται στην περιοχή «Σπήλαιο» για να γλεντήσουν, ολοκληρώνοντας την τέλεση του εθίμου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Αναπληρωτής Δήμαρχος του Δ. Ηρωικής Πόλεως Νάουσας ο αντιδήμαρχος Θεόδωρος Δολδούρης
Αποκριά – Τσικνοπέμπτη: 6+1 προορισμοί με…φουφούδες, ξεφάντωμα και αναβίωση εθίμων
