Πόσο έτοιμοι είμαστε σαν κοινωνία να θέσουμε καινούργιες δομές για προσφορά, για βοήθεια, για “αναγέννηση” ανθρώπων που το έχουν ανάγκη -ειδικότερα όταν μιλάμε για ΑμεΑ; Πόσο έτοιμοι είμαστε στην εκπαίδευση για να το φέρουμε εις πέρας, όταν εκτός από τα σχολεία… φιλοξενούν και τα πανεπιστήμια, φοιτητές και φοιτήτριες με αναπηρία, που σε καθημερινή βάσει αντιμετωπίζουν προβλήματα. Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει δημιουργήσει από το 2018 την δική του “Μονάδα Προσβασιμότητας” για την υποστήριξη των φοιτητών με αναπηρία και το τρέχον διάστημα απευθύνεται σε εν δυνάμει εθελοντές που θα πλαισιώσουν τη Μονάδα. Οι αιτήσεις για το νέο ακαδημαϊκό έτος ξεκίνησαν για όσους και όσες θέλουν να βάλουν το λιθαράκι τους και να κουνήσουν εκείνο το “γρανάζι” που λέγεται αλληλεγγύη, με τον πιο απλό, καθημερινό και αποδοτικό τρόπο.
Ρεπορτάζ: Ελένη Σκάρπου
Πρόκειται για μια υπηρεσία για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με αναπηρία, με αφορμή τις ειδικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες. «Η Μονάδα Προσβασιμότητας προέκυψε από έργο ΕΣΠΑ με αντικείμενο την υποστήριξη παρεμβάσεων κοινωνικής μέριμνας φοιτητών του ΠΑΜΑΚ. Ήταν αρχικά διετές και μετά επεκτάθηκε, έχοντας ως προϋπολογισμό περίπου 580.000 ευρώ συνολικά. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος μας δόθηκε η ευκαιρία να κάνουμε τα “θέλω” και τα όνειρά μας πράξη, ειδικότερα σε ότι αφορά θέματα εξοπλισμού» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος Καθηγητής, διευθυντής του Εργαστηρίου Προσβασιμότητας και Υποστήριξης των Ατόμων με Αναπηρία, του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επιστημονικά υπεύθυνος της Μονάδας Προσβασιμότητας, καθώς επίσης και πρώην αντιπρύτανης του ΠΑΜΑΚ.
Ο ίδιος κάνει λόγο για εξοπλισμό που ήδη υπάρχει και λειτουργεί, αλλά και μια σειρά από υπηρεσίες που είναι στα σκαριά μέσα από μεγάλη τεχνογνωσία, την οποία δύσκολα θα συναντήσει κανείς εντός των ορίων της χώρας μας, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Αρκετά ελληνικά πανεπιστήμια έχουν Μονάδες Προσβασιμότητας, αλλά δεν έχουν τόσο εξελιγμένα μέσα. Εμάς σαν πανεπιστήμιο μας βοηθάει και το αντίστοιχο τμήμα στο οποίο εντασσόμαστε, αλλά και η κατεύθυνση ειδικής αγωγής με σχετικό προσωπικό που είναι σε θέση να βοηθήσει. Σιγά σιγά όμως φαίνεται πως οργανώνονται τα πανεπιστήμια. Ήδη ΠΑΜΑΚ και ΑΠΘ έχουμε ξεκινήσει τις συζητήσεις για συνεργασία και συνέργειες, προκειμένου να εκμεταλλευτούμε χώρους και να ανταλλάξουμε υλικό» τονίζει ο κ.Παπαδόπουλος.
Περίπου 120 φοιτητές στο ΠΑΜΑΚ με αναπηρία – Ανάγκη για εθελοντές
Αυτό το διάστημα; Υπάρχει οργασμός προετοιμασιών για να κλείσουν προκηρύξεις για θέσεις, επιπρόσθετο εξοπλισμό και παροχές για φοιτητές με αναπηρία. «Φτιάχνουμε προσβάσιμα συγγράμματα για άτομα με προβλήματα όρασης, δίνοντας βάση σε διάφορους μορφότυπους και περιγραφή εικόνων μέσα από λογισμικά ανάγνωσης οθόνης για να μην χάνεται το γνωστικό κομμάτι και να δίδεται ακριβώς η επιστημονική σημειογραφία. Επενδύουμε στην συνθετική ομιλία μέσα από εξελιγμένη ρομποτική φωνή, με δυνατότητες περιήγησης. Ένα βιβλίο ανάλογα με την επιστημονική του χροιά κάνει να φτιαχθεί από οκτώ μέρες έως και δύο μήνες. Δουλεύουμε επίσης τα απτικά διαγράμματα στα βιβλία με εικόνες αφής και κατάλληλη τεχνολογία ώστε ο φοιτητής που έχει θέματα όρασης να αγγίζει το διάγραμμα και να ακούει» εξηγεί ο κ.Παπαδόπουλος.
Με τον ίδιο ζήλο συνεχίζεται η δουλειά ώστε να υπάρχουν προσβάσιμες ανακοινώσεις στις επιμέρους γραμματείες, ενώ ένας σταθμός εργασίας για άτομα με κινητική αναπηρία λειτουργεί με λογισμικό τέτοιο, ώστε ο υπολογιστής να κινείται με τα μάτια και με διακόπτες χειρός και ποδιών. Άμεσα θα υπάρξει και λογισμικό για μαθηματικά. «Σύντομα θα έρθει και ο εξοπλισμός μας για άτομα με κώφωση, ενώ ένα αυτοκίνητο θα αγοραστεί προσεχώς για μεταφορά φοιτητών από το σπίτι στο πανεπιστήμιο κυρίως για άτομα με κινητική αναπηρία και σε πολλές περιπτώσεις με προβλήματα όρασης» λέει.
Αυτή τη στιγμή το ΠΑΜΑΚ αριθμεί περί τους 10.000 ενεργούς φοιτητές, ενώ 120 περίπου από αυτούς αντιμετωπίζουν θέματα αναπηρίας. Γενικά όμως στα ελληνικά πανεπιστήμια, σύμφωνα με τον κ.Παπαδόπουλο, οι βασικές κατηγορίες αναπηρίας που συναντώνται είναι η τύλφωση και η μειωμένη όραση, οι κινητικές, η κώφωση και η βαρηκοΐα, οι μαθησιακές δυσκολίες και ο αυτισμός.
Όσο για τους εθελοντές; Όσοι πιστοί στην κοινωνική προσφορά, προσέλεθτε… ανεξάρτητα από την ηλικία και την ιδιότητα. «Θέλουμε εθελοντές για να τους εκπαιδεύσουμε και να συμμετέχουν στις διαδικασίες. Θα τους αξιοποιήσουμε όλους, όσοι κι αν έρθουν. Σίγουρα στην ομάδα εθελοντών χρειαζόμαστε και εθελοντές ΑμεΑ για να κατανοούμε καλύτερα τα προβλήματά τους» υπογραμμίζει ο κ.Παπαδόπουλος.
Η αφίσα, η πραγματικότητα και η εμπειρία του Δημήτρη Αντωνίου
Η φετινή αφίσα για την αναζήτηση εθελοντών αποτυπώνει την όλη διαδικασία και φιλοσοφία αυτού του όμορφου εγχειρήματος. Ειδικότερα, δύο φοιτητές εθελοντές, μια νεαρή γυναίκα και ένας νεαρός άντρας εκπαιδεύονται στην παραγωγή προσβάσιμου υλικού. Η νεαρή γυναίκα είναι χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου. Ο νεαρός άντρας κάθεται δίπλα της. Συμμετέχουν και οι δύο εξίσου στη διαδικασία.
Με σκοπό να βρεθούν όσο περισσότεροι εθελοντές γίνεται, ο Δημήτρης Αντωνίου, συγγραφέας και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας… όντας και ο ίδιος καθηλωμένος τα τελευταία χρόνια σε αναπηρικό καροτσάκι, προσφέρει τη δική του βοήθεια και θυμάται τις δικές του δύσκολες στιγμές όταν βρέθηκε φοιτητής να πρέπει να διαχειριστεί μια καθημερινότητα δύσκολη.
“Αμέσως μόλις είδα την πρόσκληση για εθελοντές, θυμήθηκα πόσο πολύ είχα ταλαιπωρηθεί εγώ σαν φοιτητής, και στο απθ αρχικά και στο παμακ, στην συνέχεια. Ταλαιπωρήθηκα και εγώ αλλά και η μητέρα μου γιατί δεν υπήρχε κάποιος να με συνοδεύσει από και προς το πανεπιστήμιο. Το δίλλημα ήταν ξεκάθαρο. Και εγώ και η μητέρα μου έπρεπε να γίνουμε χίλια κομμάτια για να μην χάνονται μαθήματα. Μην μιλήσω για το γεγονός ότι δεν είχα τρόπο, ώρες ολόκληρες στο μάθημα, να πιω ένα ποτήρι νερό ή να μου κρατήσει κάποιος το βιβλίο για να διαβάσω κάτι.
Γι’ αυτούς τους λόγους χάρηκα μόλις είδα την είδηση ότι στο ΠΑΜΑΚ υπάρχει μονάδα προσβασιμότητας που προσπαθεί, μέσω εθελοντών, να δώσει λύσεις σε αυτά τα προβλήματα. Μπορεί τώρα να μην είμαι φοιτητής, αλλά ένιωσα αμέσως την παρόρμηση να κάνω ότι καλύτερο μπορώ και να το επικοινωνήσω, ώστε να βρεθεί ο απαραίτητος αριθμός εθελοντών, που με την στήριξη τους θα γίνει λιγάκι ευκολότερος ο ήδη σκληρός αγώνας που δίνουν φοιτητές με αναπηρία” λέει στο Gr Times ο Δημήτρης Αντωνίου.
Στόχοι, υπηρεσίες και αισιόδοξα μηνύματα
Στους βασικούς στόχους για την Μονάδα Προσβασιμότητας είναι σίγουρα η εξέλιξη και η όλο και μεγαλύτερη ανταπόρκιση στις ανάγκες των φοιτητών που έχουν θέματα αναπηρίας.
«Θα ήθελα να δημιουργήσω προγράμματα εξ’ αποστάσεως γαι ΑμεΑ και μέσα από έναν φορητό εξοπλισμό να μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματα από το σπίτι, έχοντας πλήρη πρόσβαση, σα να ήταν στην τάξη. Είναι ένα σύστημα που πρέπει να στήσουμε. Με την Ελένη Κουστριάβα, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας είμαστε ήδη επιστημονικά υπεύθυνοι σε μια ομάδα που αποτελείται από 14 πανεπιστήμια – το ΠΑΜΑΚ, το Καποδιστριακό, ένα από την Αυστρία και άλλα 11 από την Αφρική- όπου παράγουμε εκπαιδευτικό υλικό για εξ’ αποστάσεως προγράμματα ΑμεΑ.
Με αυτή την σκέψη θα το ξεκινήσουμε και εδώ πιλοτικά και μακάρι να γίνει θεσμός και να λύσει πολλά προβλήματα. Αρκεί βέβαια να γίνει σωστά» εξομολογείται ο κ.Παπαδόπουλος, βάζοντας στόχο να ξεπεράσει το προπτυχιακό επίπεδο, όπου φυσικά συναντάται ο μεγαλύτερος όγκος φοιτητών.
«Μέχρι στιγμής γίνεται καταγραφή αναγκών φοιτητών και φοιτητριών με αναπηρία. Κάνουμε συνεντεύξεις για να καταγράψουμε τις ανάγκες τους και αυτό μας βοηθάει να βελτιωθούμε. Ασχολούμαι με αυτόν τον τομέα πάνω από 20 χρόνια και συναντώ συνεχώς καινούργιες περιπτώσεις. Σκοπός λοιπόν είναι να δούμε και τις μεμονωμένες ανάγκες. Σύντομα θα έχουμε υπηρεσία που αφορά στην προσβασιμότητα του χώρου, ώστε να παρακολουθούμε τα προβλήματα στη βάση τους, όπου υπάρχουν εμπόδια για να υπάρξει φροντίδα κια διορθώσεις.
Επιπλέον θα κυκλοφορήσει και ηλεκτρονικός οδηγός προσβασιμότητας του ΠΑΜΑΚ, ο πρώτος στην χώρα, με χάρτες του χώρου, με τις προσβάσιμες διαδρομές για ΑμεΑ. Δουλεύουμε επίσης ένα λογισμικό, όπου ο κάθε φοιτητής με αναπηρία θα ορίζει επί τόπου στο πανεπιστήμιο το πρόβλημα του και σχετική ειδοποίηση θα πηγαίνει στο αρμόδιο τμήμα για να λύνεται το πρόβλημα σε real time» εξηγεί ο κ.Παπαδόπουλος και δίνει βήμα έτσι σε περαιτέρω εφαρμογή σε εξωτερικούς χώρους, καθώς όπως λέει τα κονδύλια που χρειάζονται για να λύσουν στις πόλεις θέματα προσβασιμότητας είναι πολύ μεγάλα και απαιτείται χρόνος.
«Μεγάλο στοίχημα για μένα είναι να συντηρήσω και να μεγαλώσω αυτό το πρότζεκτ με χορηγίες, ενώ θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν τα άτομα με αναπηρία στους πανεπιστημιακούς χώρους μπορούσαν να υποστηριχθούν από τον επιχειρηματικό κόσμο, ώστε να βρουν το δρόμο τους στην αγορά εργασίας μετέπειτα» δηλώνει ο κ.Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος.
Μονάδα Προσβασιμότητας ΠΑΜΑΚ
Γίνε εθελοντής/ εθελοντρια
Τηλεφωνο: 2310891220
Email: [email protected]
Fb: https://www.facebook.com/uom.accessibility/
