Είναι το μοναδικό αξιοποιημένο ποτάμιο σπήλαιο στην Ελλάδα, μέσα από το οποίο πηγάζει ο ποταμός Αγγίτης. Ανακαλύφθηκε το 1978, έχει μήκος 25 χλμ., η τουριστική του διαδρομή είναι 500 μ., ζουν σε αυτό 37 είδη ζώων και είναι γεμάτο σταλακτίτες, σε αντίθεση με τους σταλαγμίτες που είναι ελάχιστοι, διότι δεν μπορούν να δημιουργηθούν στο νερό.
Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου ([email protected])
Βρισκόμαστε 23 χλμ. βορειοδυτικά της Δράμας και επισκεπτόμαστε το Σπήλαιο Πηγών Αγγίτη – γνωστό και ως Μααρά-, το μοναδικό αξιοποιημένο ποτάμιο σπήλαιο στην Ελλάδα. Ένα σπήλαιο στο οποίο κυριαρχούν οι σταλακτίτες (τα πετρώματα που κρέμονται από την οροφή προς τα κάτω) σε αντίθεση με τους σταλαγμίτες (τα πετρώματα που δημιουργούνται από κάτω προς τα πάνω) οι οποίοι είναι ελάχιστοι καθώς λόγω του νερού δεν μπορούν να δημιουργηθούν. Υπάρχουν και κάποιοι σταλακτώνες (ο συνδυασμός σταλακτίτη και σταλαγμίτη που ενώθηκαν) και όλοι αυτοί έχουν δημιουργηθεί πριν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Οι σταλακτίτες είναι λευκοί και ερυθροί: λευκοί από τον ασβεστόλιθο και ερυθροί από τον σίδηρο που υπάρχει στο πέτρωμα.
Το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη, όπως μας εξηγεί ο ξεναγός μας, Στράτος, ανακαλύφθηκε το 1978 από μια ομάδα Ελλήνων και Γάλλων σπηλαιολόγων, οι οποίοι μπήκαν σε ένα σιφόνι (στενό πέρασμα) 70 μ. και βρέθηκαν σ’ αυτό το σπήλαιο. «Ήταν πολύ δύσκολο το εγχείρημα, το σιφόνι είναι πολύ στενό. Με το ζόρι χωράει ένας φυσιολογικός άνθρωπος» μας εξηγεί ο ξεναγός μας λέγοντας πως μέχρι και το ζεύγος Πετροχείλου προσπάθησε να μπει το 1952 αλλά δεν τα κατάφερε (σ.σ. τότε η Άννα Πετροχείλου ήταν πρόεδρος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας).
Η τουριστική διαδρομή των 500 μ.
Μέσα από το σπήλαιο πηγάζει ο ποταμός Αγγίτης. Έχει πάρει το όνομά του από τη Θρακική επωνυμία της θεάς Αρτέμιδος, έχει συνολικό μήκος 65 χλμ. και καταλήγει στον Στρυμόνα. Βρίσκεται κάτω από τους νότιους πρόποδες του Φαλακρού όρους.
Βρισκόμαστε 45 μέτρα κάτω από το βουνό και ακολουθούμε την τουριστική διαδρομή, σε μια γέφυρα, η οποία είναι χτισμένη πάνω από το ποτάμι. Όταν ανακαλύφθηκε το σπήλαιο, εξερευνήθηκε από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων. Οι παλαιοανθρωπολόγοι δεν βρήκαν ίχνος ανθρώπινης παρουσίας, ούτε τοιχογραφίες, ούτε οστά, ούτε εργαλεία, γεγονός που σημαίνει ότι πριν από το 1978 το σπήλαιο δεν το ήξερε κανείς.
Μέσα στο σπήλαιο υπάρχουν σταλακτίτες, ελάχιστοι σταλαγμίτες και κάποιοι σταλακτώνες, ο συνδυασμός σταλακτίτη και σταλαγμίτη που ενώθηκαν. Ζούνε δε, είτε μόνιμα είτε περιστασιακά, 37 είδη ζώων, κυρίως μικροπανίδα. Μικροοργανισμοί, έντομα, ψαράκια (ένα είδος μπριάνας το οποίο ζει μόνιμα στο σπήλαιο και είναι λευκό), καραβίδες (ημιδιαφανής πετροκαραβίδα με μπλε πόδια), νυχτερίδες (ο πληθυσμός τους ξεπερνάει τις 5.000), δυο μεγαλύτερα θηλαστικά -η βίδρα και ο μυοκάστορας- ενώ έξι από τα 37 είδη είναι σπάνια!
Οι αποχρώσεις του πράσινου και η καφέ γραμμή
Κατά την ξενάγησή μας στο σπήλαιο Πηγών Αγγίτη, ο ξεναγός μας δείχνει μια καφέ γραμμή στα τοιχώματα. Μας εξηγεί πως πριν ανακαλυφθεί το σπήλαιο, το νερό φούσκωνε μέχρι εκείνο το σημείο. «Όλα τα καφέ, μαύρο, μπλε είναι λάσπες που κόλλησαν στα τοιχώματα. Τώρα άνοιξαν την έξοδο κατά 2/3 και το νερό φεύγει έξω πιο γρήγορα» μας εξηγεί.
Σχετικά με τα πράσινα χρώματα του σπηλαίου, είναι τριών ειδών: το ανοιχτό πράσινο είναι η ζημιά που έχει γίνει από το φλας, «οι πρώτοι επισκέπτες έβγαζαν πολλές φωτογραφίες με φλας, το οποίο κατέστρεψε τους φωτοευαίσθητους μικροοργανισμούς» αναφέρει ο ξεναγός μας. Το πιο σκούρο πράσινο είναι μαγγάνιο, ορυκτό πέτρωμα και το ενδιάμεσο πράσινο είναι βρύα.
Πριν 30 εκατ. χρόνια και οι πλημμύρες την άνοιξη
Το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη ξεκίνησε να δημιουργείται πριν από περίπου 30 εκατ. χρόνια. Στα 400 μ. από το σπήλαιο, υπήρχε ένας τεράστιος σταλακτίτης, ο οποίος όμως έσπασε από το βάρος και έπεσε. Όπως ενημερωθήκαμε, είναι βυθισμένος στη λάσπη 10 μ., μέχρι τον πραγματικό πυθμένα του σπηλαίου που βρίσκεται 10 – 12 μ. πιο χαμηλά. Η δε ηλικία του είναι περίπου 18 εκατ. ετών. Στα 500 μ. τελειώνει ο διάδρομος της τουριστικής διαδρομής και σε εκείνο το σημείο το βουνό υψώνεται 80 μ.
Το συνολικό μήκος του σπηλαίου ξεπερνάει τα 25 χλμ., φτάνει δηλαδή έξω έως την περιοχή Οχυρό στο Κάτω Νευροκόπι. Εκεί υπάρχουν φυσικές καταβόθρες, οι οποίες είναι ενωμένες με το σπήλαιο και τα νερά που μαζεύονται από βροχές και χιόνια περνούν από το σπήλαιο.
Την άνοιξη όταν λιώνουν τα χιόνια στην περιοχή του Νευροκοπίου, στο σπήλαιο φτάνει μεγάλος όγκος νερού και περνάει μισό μέτρο πάνω από τη γέφυρα. Γι’ αυτόν τον λόγο, συνήθως τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, το σπήλαιο είναι κλειστό.
Από το τέλος της τουριστικής διαδρομής, το σπήλαιο συνεχίζει από ένα σιφόνι και οι σπηλαιολόγοι, οι οποίοι κάθε καλοκαίρι φτάνουν απ’ όλον τον κόσμο, έχουν μπει μέσα, έχουν εξερευνήσει και χαρτογραφήσει, μέχρι στιγμής, 12 χλμ. Συνολικά, το σπήλαιο έχει 9 σιφόνια (στενά περάσματα).
Η Αίθουσα του Τροχού
Η Αίθουσα του Τροχού συνδέεται μέχρι και σήμερα με την κύρια περιοχή του σπηλαίου με ένα διάδρομο, ένα τεχνητό τούνελ. Το όνομά της το οφείλει στην παρουσία ενός μεγάλου υδραυλικού τροχού διαμέτρου 8 μέτρων, ο οποίος κάλυπτε την παροχή νερού και τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής από την οθωμανική εποχή.
Η Αίθουσα Τροχού είναι γνωστή και ως σπήλαιο Μααρά (σ.σ. τουρκική λέξη που σημαίνει σπηλιά και είχε δοθεί αυτό το όνομα επί τουρκοκρατίας). Αυτό το σπήλαιο είναι γνωστό χιλιάδες χρόνια -τουλάχιστον 6.000 έτη- και έχουν βρεθεί πήλινα αγγεία, όπλα και κοσμήματα νεολιθικής εποχής.
Αρχικά ο τροχός που υπάρχει ήταν ξύλινος, καταστράφηκε μετά από 30 χρόνια και αντικαταστάθηκε από μεταλλικό που λειτούργησε έως το 1953. Ήταν η χρονιά που σταμάτησε να λειτουργεί. Έγινε ένα μεγάλο κανάλι στην έξοδο, και σήμερα οι αγρότες και ένα υδροϋλεκτρικό εργοστάσιο παίρνουν το νερό από το κανάλι για πότισμα και ενέργεια.
Η ανοιχτή κοιλότητα που υπάρχει σ’ αυτήν την αίθουσα, ουσιαστικά, αλλάζει το περιβάλλον και γι’ αυτόν το λόγο δεν υπάρχουν σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Παλιά αυτό το σπήλαιο υπήρξε καταφύγιο για τα γυναικόπαιδα, ενώ μέχρι στιγμής έχει γίνει μόνο μια ανασκαφή. Η έξοδος, υπό κανονικές συνθήκες γίνεται από κει, ωστόσο για λόγους ασφαλείας, εξαιτίας κατολίσθησης βράχου, γίνεται και πάλι από την είσοδο.
Ώρες και μέρες λειτουργίας
Το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη λειτουργεί καθημερινά 10.30 – 17.00, Κυριακές και αργίες 10.00 – 17.30 (χειμερινό ωράριο). Η είσοδος κοστίζει 7 ευρώ για τους ενήλικες, 5 ευρώ για γκρουπ άνω των 25 ατόμων, 4 ευρώ για φοιτητές, ανέργους, πολύτεκνους, παιδιά 7-18 ετών, ΑμεΑ κλπ. Τηλ. 25220 60460.
-Το σπήλαιο ανήκει στη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Προσοτσάνης. Από την πόλη της Δράμας, ακολουθείτε τον δρόμο προς το χιονοδρομικό κέντρο, έπειτα από 17 χλμ. φτάνετε σε μια διασταύρωση όπου ευθεία συνεχίζει προς Νευροκόπι (25 χλμ.) και αριστερά προς το Σπήλαιο (8 χλμ.).
Η επίσκεψή μας στο Σπήλαιο Ποταμού Αγγίτη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο δημοσιογραφικής αποστολής με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ξεκινούν τα καλάθια Χριστουγέννων και Αϊ Βασίλη-Πότε αρχίζει το εορταστικό ωράριο
H “Ονειρούπολη” Δράμας προσκαλεί μικρούς και μεγάλους να ζήσουν τη μαγεία των Χριστουγέννων – Ανοίγει πύλες αύριο (Σάββατο 2 Δεκεμβρίου)
Δράμα: Το έθιμο με τα καραβάκια και ο εορτασμός της πολιούχου της, Αγίας Βαρβάρας (ΦΩΤΟ)
