Μεγάλο «στοίχημα» αποτελεί για την κυβέρνηση η εφαρμογή ενός νέου και βελτιωμένου νόμου το αμέσως επόμενο διάστημα, που θα αφορά στον θεσμό της Διαμεσολάβησης, με την ελπίδα ότι χιλιάδες υποθέσεις δεν θα φτάνουν στις αίθουσες των δικαστηρίων, προκειμένου αυτές να αποσυμφορηθούν σε μεγάλο βαθμό.
Το GrTimes.gr συνομίλησε με νομικούς και με τους προέδρους των δύο μεγαλύτερων δικηγορικών συλλόγων της χώρας, αναδεικνύοντας τη σημασία του θεσμού, τόσο για τους πολίτες, όσο και για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης της χώρας μας.
Αλλαγές για την “υποχρεωτικότητα”
Για τα θετικά της διαμεσολάβησης όλοι συμφωνούν. Υπάρχει όμως και το «μήλον της έριδος» που αφορά κυρίως στην υποχρεωτικότητα του θεσμού για κάποιες κατηγορίες υποθέσεων και η οποία προβλέπεται ήδη από τον νόμο 4512/2018, χωρίς ωστόσο να έχει εφαρμοστεί στην πράξη μέχρι σήμερα.
Η ψήφιση τροπολογίας σύμφωνα με την οποία αναστέλλεται μέχρι 30 Νοεμβρίου η υποχρεωτική υπαγωγή διαφορών στη Διαμεσολάβηση, δίνει στην κυβέρνηση τον απαραίτητο χρόνο, ώστε να φέρει πρώτα σε διαβούλευση και μετά προς ψήφιση στη βουλή, έναν νόμο που να ανταποκρίνεται στα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας, ενώ την ίδια στιγμή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, την απόφαση 34/2018 της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου που έκρινε αντισυνταγματικές διατάξεις του ν. 4512/2018.
Συνάντηση για το θέμα είχε χθες, η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης με τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, εκπροσώπους φορέων και επιμελητηρίων και αντιπροσωπεία του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ).
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας τάχθηκε υπέρ της πρότασης του ΟΠΕΜΕΔ για την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης και των αποτελεσμάτων που μπορεί να δώσει στη γρήγορη επίλυση διαφορών που απαιτούν οι ανάγκες, στην Ελλάδα της κρίσης.
Αντιδράσεις των δικηγορικών συλλόγων
Η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, στην τελευταία της συνεδρίαση, αποφάσισε αποχή για δύο ημέρες από τα καθήκοντά τους όταν κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τη Διαμεσολάβηση, αντιδρώντας στην υποχρεωτικότητα που επιβάλλει ο νόμος και θυμίζοντας ότι και τον προηγούμενο νόμο ο Άρειος Πάγος, τον είχε χαρακτηρίσει αντισυνταγματικό.
«Καταρχήν αντιδρούμε στην υποχρεωτικότητα, γιατί ως Ολομέλεια θεωρούμε ότι δεν υπάρχει στη διαμεσολάβηση, μια εκούσια διαδικασία» ανέφερε στο GrTimes, o πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Δημήτρης Βερβεσός.
Εξηγώντας τη στάση της Ολομέλειας, σημείωσε ότι «πρώτον από άποψη αρχής, δεν μπορείς να υποχρεώνεις τον άλλον να πάει σε αυτή τη διαδικασία και δεύτερον, το κόστος διαμεσολάβησης βαρύνει τον πολίτη και ως αποτέλεσμα αυξάνεται το κόστος προσφυγής στη δικαιοσύνη». «Υποθέσεις χαμηλού οικονομικού αντικειμένου, δεν θα φτάνουν στα δικαστήρια, γιατί ο πολίτης που έχει να πληρώσει ΦΠΑ, αμοιβή δικηγόρου, αμοιβή διαμεσολαβητή, αναγκαστικά θα πρέπει να το ξανασκεφτεί να προσφύγει, με αποτέλεσμα να μη διεκδικεί τα νόμιμα δικαιώματα του και να ενισχύονται εκείνοι που είναι οικονομικά πιο δυνατοί» είπε ο κ. Βερβεσός.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στις υποθέσεις που είναι λίγες ή μηδενικές οι πιθανότητες για συμβιβασμό, το κόστος της διαμεσολάβησης θα είναι σαν ένα άδικο «χαράτσι» και για τις δύο πλευρές.
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, υποστηρίζει πως δεν εφαρμόζεται σε όλες της χώρες της Ευρώπης ο θεσμός και ότι δεν έχει τύχει «Ευρωπαϊκής αποδοχής», «ενώ στην Ιταλία όπου εφαρμόστηκε, μέχρι σήμερα μόνο περίπου το 20% των υποθέσεων έχουν κλείσει».
«Αυτό σημαίνει ότι δεν θα επιταχυνθεί δραματικά ο ρυθμός απονομής δικαιοσύνης στην πατρίδα μας, καθώς για εμάς δεν είναι το πρόβλημα τόσο στις αστικές υποθέσεις, όσο στις διοικητικές. Εκεί είναι το μεγάλο πρόβλημα που κάνουμε 4 και 5 χρόνια για να εκδικαστεί μια υπόθεση» τονίζει.
Υποστηρίζει ακόμη πως οι δικηγόροι, έτσι και αλλιώς, όταν βλέπουν ότι μπορεί να «κλείσει» μια υπόθεση, θα την «κλείσουν» πριν τη δίκη, εάν είναι αυτό εφικτό και προς όφελος του πελάτη και πως αν δύο μέρη δεν θέλουν να τα «βρουν», θα βρούνε πολλούς τρόπους να συνεχίζουν να διαφωνούν, όπως γίνεται σε πολλές οικογενειακές υποθέσεις.
«Ο νέος νόμος θα υποχρεώνει σε Διαμεσολάβηση κάποιες περιπτώσεις όπως οικογενειακές διαφορές, διατροφή, επιμέλεια τέκνων κ.α.» τόνισε μιλώντας στο GrTimes.gr, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Στάθης Κουτσοχήνας, προσθέτοντας ότι «οι Δικηγορικοί Σύλλογοι δεν αντιδρούν στο νόμο για τη Διαμεσολάβηση αλλά στην υποχρεωτικότητα , που σηματοδοτεί αύξηση του κόστους της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη καθώς θα υποχρεώνει την διαμεσολάβηση πριν από τα δικαστήρια».
«Η υποχρεωτικότητα θα βοηθήσει στη διαμεσολάβηση»
Υπέρ της υποχρεωτικότητας του θεσμού της διαμεσολάβησης, τάσσεται μιλώντας στο GrTimes.gr, o Γιώργος Καραμανίδης, δικηγόρος, διαπιστευμένος διαμεσολαβητής και διαχειριστής αφερεγγυότητας.
«Το παράδειγμα της Ιταλίας είναι σαφές. Είναι η χώρα που με διαφορά οι μεσολαβήσεις είναι πολλαπλάσιες σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Αυτό δεν θα ίσχυε εάν δεν ήταν υποχρεωτική η διαμεσολάβηση» δηλώνει χαρακτηριστικά.
Ο κ.Καραμανίδης, αναφέρει πως ο νόμος για τη διαμεσολάβηση μπορεί να ισχύει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, όμως δεν έχει τύχει μέχρι στιγμής τόσο μεγάλης αποδοχής, γιατί ο κόσμος δεν γνωρίζει τα τεράστια πλεονεκτήματα που έχει.
«Εάν ο κόσμος το καταλάβει, ένα σημαντικό μέρος των διαφορών, θα λύνεται και με τη διαμεσολάβηση. Όλες οι εναλλακτικές μορφές είναι πολύ σημαντικές, είτε είναι διαμεσολάβηση, είτε διαιτησία και συμπληρωματικές των δικαστηρίων. Δεν τις βλέπω ανταγωνιστικές» τονίζει.
Ο ίδιος παραθέτει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, στον διεθνή μέσο όρο τα ποσοστά επιτυχίας για όσους ξεκινούν τη διαδικασία διαμεσολάβησης, χωρίς να θέλουν να την «τορπιλίσουν» από την αρχή, είναι πάνω από το 65%.
Για το οικονομικό σκέλος και τις αντιδράσεις, εκτιμά ότι αυτό υπερτονίζεται και ότι δεν είναι το πραγματικό εμπόδιο, καθώς αν «δει κάποιος τα νούμερα, θα διαπιστώσει ότι σίγουρα τον συμφέρει η διαμεσολάβηση από τη δίκη». «Όταν ένα σύστημα δικαιοσύνης δεν λειτουργεί και είναι και πανάκριβο, το να ισχυρίζεσαι ότι είναι άδικο εάν θα δώσει κάποιος άλλα 50 ή 100 ευρώ για να έχει τη δυνατότητα να λύσει το πρόβλημα του μέσω της διαμεσολάβησης, είναι λίγο… δικαιολογία» καταλήγει ο κ.Καραμανίδης.
Τα οφέλη από τη διαδικασία της διαμεσολάβησης
Σύμφωνα με τον διαπιστευμένο διαμεσολαβητή, τα οφέλη του θεσμού είναι πολλά, τα κυριότερα όμως που πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος, είναι τα παρακάτω:
- Το σημαντικότερο είναι ο απόλυτος έλεγχος της διαδικασίας από τα δύο μέρη. Η διαμεσολάβηση είναι ακριβώς η τελευταία διαδικασία, στην οποία τα μέρη, μέχρι τελευταία στιγμή, ελέγχουν απόλυτα τι συμβαίνει. Αν δεν θέλει κάποιος, λέει ότι διαφωνεί και μπορεί να φύγει. Δεν μπορεί να υπάρξει πρακτικό διαμεσολάβησης, εάν δεν συμφωνήσουν και τα δύο μέρη.
- Ελεύθερη και αυτόβουλη συμμετοχή στη διαδικασία. Κανείς δεν αναγκάζεται να μείνει στη διαμεσολάβηση. Πάει όταν θέλει και μένει όσο θέλει.
- Η υποχρεωτικότητα δεν αφορά τίποτα παραπάνω, από το γεγονός ότι πρέπει κάποια φορά, να πεις εάν θέλεις ή εάν δεν θέλεις να συμμετέχεις. Όποιος δεν θέλει, δεν συμμετέχει.
- Υπάρχει σημαντικά χαμηλότερο κόστος διαδικασίας. Εάν υποθέσουμε ότι μια διαδικασία θα πήγαινε τουλάχιστον μέχρι το Εφετείο, τα έξοδα θα είναι πολλαπλάσια.
- Σημαντικά ταχύτερη επίλυση των διαφορών. Σε μια περίπτωση μπορείς να κάνεις ακόμη και 5 και 7 χρόνια, ενώ στη διαμεσολάβηση η διαδικασία μπορεί να κρατήσει από λίγες ημέρες για τις απλές υποθέσεις, έως λίγες εβδομάδες για πολύπλοκα ζητήματα.
- Η διαδικασία είναι πολύ πιο ευέλικτη. Στην πορεία μιας διαμεσολάβησης, μπορεί να προκύψουν οφέλη για τις δύο πλευρές, που σε ένα δικαστήριο δεν θα προέκυπταν.
- Τηρείται απόλυτη εχεμύθεια. Πχ σε οικογενειακά ζητήματα, σε μια δικάσιμο και στα δικόγραφα, θα έβγαιναν όλα τα «άπλυτα στη φόρα», ενώ στη διαμεσολάβηση υπάρχει απόλυτη μυστικότητα. Στις περιπτώσεις επιχειρήσεων, δεν θα διαρρεύσουν επιχειρηματικά μυστικά, όπως θα γινόταν σε ένα δικαστήριο. Οι διαμεσολαβητές απαγορεύεται να εξεταστούν ως μάρτυρες από τα δικαστήρια.
- Καλύτερος οικονομικός προγραμματισμός. Π.χ μεγάλες ή μικρότερες εταιρείες που έχουν δικαστικές εκκρεμότητες με ποσά που είτε έχουν να λαμβάνουν, είτε αναμένουν να δώσουν, θα «κουβαλούν» ταμειακές εκκρεμότητες για χρόνια, μέχρι την οριστική εκδίκαση μιας υπόθεσης. Έτσι, δεν μπορούν να κάνουν σωστό προγραμματισμό ή ενδεχομένως πλάνο επενδύσεων. Η διαμεσολάβηση που διαρκεί σημαντικά μικρότερο χρονικό διάστημα, δεν δημιουργεί τέτοια ζητήματα.
Η διαμεσολάβηση είναι πάντα «win-win»
Για τα οφέλη του θεσμού και το πόσο σημαντικό είναι να «κλείνουν» πολλές υποθέσεις, πριν αυτές φτάσουν στα δικαστήρια, μίλησε στο GrTimes η κα.Βασιλική Δόσπρα, δικηγόρος παρ` Αρείω Πάγω, διεθνώς διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια.
«Μακάρι το μέτρο να εφαρμοστεί στην ουσία του και όχι στα λόγια, γιατί για τον πολίτη δυστυχώς οι συνθήκες δεν είναι καλές στα δικαστήρια με την χρονοτριβή, την ψυχοφθορά και την χρηματική φθορά» τονίζει η κα.Δόσπρα, λέγοντας ότι ειδικά «σε κάποια οικογενειακά θέματα που αφορούν ψυχές και συναισθηματικό κόσμο, θα ήταν λύτρωση να μπορούν να λύνονται με τη διαμεσολάβηση».
Η δικηγόρος, υπογραμμίζει ως προαπαιτούμενο για την επιτυχία του θεσμού, ότι η διαμεσολάβηση πρέπει να γίνεται στην ουσία της και να μην είναι απλά μια προϋπόθεση για να οδηγηθεί μια υπόθεση στα δικαστήρια.
«Τον κόσμο τον συμφέρει, γιατί γλυτώνει την ψυχοφθορά και μερικών ετών αγώνα στα δικαστήρια. Εγώ σε όλους τους εντολείς μου, και οι περισσότεροι δικηγόροι, χρόνια πριν έρθει η διαμεσολάβηση, προσπαθούμε να λύσουμε εξωδικαστικά τις υποθέσεις και να φτάσουμε σε συμβιβασμό. Τώρα απλά αυτό επισημοποιείται» λέει, προσθέτοντας πως η διαμεσολάβηση είναι πάντα «win-win», με τις δύο πλευρές να κερδίζουν και σε ψυχική υγεία και σε χρήμα και στο αποτέλεσμα.
«Θα βοηθούσε τον κόσμο να γνωρίζει ότι υπάρχει και αυτή η διαδικασία, ώστε να ξέρει ότι μπορεί να κλείσει γρήγορα και απλά μια υπόθεση, ερχόμενος σε έναν αμοιβαία καλό συμβιβασμό» καταλήγει η κα.Δόσπρα.
