Μας έλλειψαν πολλά. Οι αγκαλιές και οι χειραψίες, οι άνθρωποι με τα καλά τους και τα κακά τους, οι ανοιχτές πόρτες και τα ανέμελα χαμογέλα. Μας έλλειψαν όμως πολύ και οι τέχνες… σε απόσταση αναπνοής. Τόσο μέσα στην καραντίνα, όσο και στη διάρκεια αυτής της περιόδου που διανύουμε ευτυχώς δεν χάσαμε κι ούτε πρόκειται να χάσουμε την επαφή μαζί τους κι ας είναι πλέον διαδικτυακή. Κάπως έτσι θα συναντήσουμε από σήμερα, Δευτέρα 25 Μαΐου και μέχρι τις 9 Ιουνίου την πολιτιστική δράση με τίτλο «15 + 1 Καρέ Τέχνης», που πραγματοποιείται από το “Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης”, σε συνεργασία με την “24plus1” και τους δύο δημιουργούς του κινηματογραφικού χώρου, την Βάγια Δανιηλίδου και τον Κωνσταντίνο Τοπάλη. Τι θα ζήσουμε μέσα σε αυτό το διάστημα; Κάθε μέρα θα ανακαλύπτουμε on line έναν καλλιτέχνη, μέσω του έργου του, του κειμένου που το συνοδεύει και το βιογραφικό του σημείωμα. Για 15 + 1 ημέρες θα είναι… σα να είμαστε σε μια εικαστική έκθεση, την οποία ίσως απολαύσουμε από κοντά σε δεύτερο χρόνο μέσα στο καλοκαίρι. Οι δύο εμπνευστές της ιδέας μιλούν στο Gr Times για τη δράση, τους καλλιτέχνες, τη συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο, τις δυσκολίες, την ανάγκη για πραγματική επαφή με την τέχνη.
Συνέντευξη στην Ελένη Σκάρπου
Γιατί είναι σημαντικό στις μέρες μας να κρατάμε τον πολιτισμό ζωντανό;
Βάγια Δανιηλίδου: Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι άλλο πολυτιμότερο, πλην της υγείας… και ας μη μπούμε πάλι στα αυτονόητα. Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο είναι ότι πρέπει να διαπραγματευόμαστε συνέχεια το αυτονόητο. Υγεία, Πολιτισμός. Πώς αλλιώς μπορεί να είναι; Υπάρχει κάτι άλλο πιο σημαντικό και δεν το γνωρίζουμε; Και επειδή η γκρίνια πάρα πολύ με χαλάει ας κάνουν όλοι αυτοί που πρέπει την αυτοκριτική τους…
Κωνσταντίνος Τοπάλης: Θα ξεκινήσω παραφράζοντας τα λόγια του Ντοστογιέφσκι: “Όπου δεν υπάρχει πολιτισμός, όλα επιτρέπονται…”.
Πως συνδέονται μεταξύ τους οι καλλιτέχνες; Ποιο είναι το κοινό τους στοιχείο;
Β.Δ.: Το “Carrés d’art” είναι μια νέα πρωτοβουλία που ξεκίνησε από την “24plus1” και το IFT την περίοδο της καραντίνας. Προς το παρόν έχει μια πιο «πειραματική» μορφή. Με το Γαλλικό Ινστιτούτο, πλην της πρόσφατης συνεργασίας μας, έχουμε και δεσμούς φιλίας. Μας αγαπάνε και τους αγαπάμε. Οι 15 συν 1 προέκυψαν αρχικά από αυτό ακριβώς το δέσιμο. Το κοινό στοιχείο αυτών των ανθρώπων είναι το πάθος για την τέχνη και τη δημιουργία με όποιον τρόπο μπορεί και επιθυμεί ο καθένας. Και οι 15 συμμετέχοντες έχουν πολλαπλές συμμετοχές σε φεστιβάλ ή εκθέσεις και εύρος καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Η τεχνολογία μπορεί να απελευθερώσει και να ενώσει τις τεράστιες δυνάμεις μας και το έχει αποδείξει και στο παρελθόν. Η πλατφόρμα προβολής δημιουργήθηκε γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο. Support art. Support artists. Αρκεί να το θέλουμε. Ή ίσως αρκεί να το θέλουμε αρκετά.
Κ.Τ.: Σίγουρα το πάθος για τέχνη αποτελεί ένα από τα κύρια στοιχεία που συνδέουν τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες – δημιουργούς. Και η ανάγκη. Κι είναι αυτή η ανάγκη που τροφοδοτεί τη δύναμη και το πείσμα που χρειάζεται για να κάνεις τέχνη στην Ελλάδα. Και γνωρίζουμε πολύ καλά όλοι οι δημιουργοί, τι σημαίνει αυτό. Πολλές φορές τα έργα ολοκληρώνονται από αυτό το πείσμα των καλλιτεχνών, ακόμα κι ας αυτό τους εξουθενώσει σωματικά, ψυχικά και οικονομικά…
Η συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο τι προοπτικές δίνει σε μια πόλη που οι επιλογές δεν είναι λίγες αλλά ούτε και πολλές;
Β.Δ.: Εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε να δούμε κάποια πράγματα. Αν μας ενδιαφέρει να ψάξουμε «αφηγήματα» και «οχήματα» πρωτότυπων συνεργασιών που δεν ξέρουμε που θα μας βγάλουν, προχωράμε. Αν όχι μαζευόμαστε σε καταστάσεις πιο γνώριμες. Και πάλι είναι θέμα επιλογών. Η Θεσσαλονίκη δυστυχώς ή ευτυχώς αν και έχει μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά και υποτίθεται ότι φιλοξενεί πολλούς σημαντικούς θεσμούς, δεν έχει αυτονομία. Έχει πολλές εξαρτήσεις. Το ποιος τελικά φταίει ακριβώς δε γνωρίζω, μπορώ απλά να υποψιαστώ. Πολλά πράγματα είναι και θέμα βούλησης…
Κ.Τ.: …Και στις μέρες μας αποδεικνύεται πόσο αναγκαίο, χρήσιμο και ανανεωτικό είναι να υπάρχουν περισσότερες κινήσεις και πρωτοβουλίες για συνέργειες αλληλεγγύης και υποστήριξης.
Πόσο εύκολο είναι τελικά να δούμε την τέχνη με το σωστό βλέμμα όταν αυτή μας “σερβίρεται” διαδικτυακά;
Β.Δ.: Εμείς ως “24plus1” έχουμε προϊστορία στο διαδίκτυο και προσπαθούμε να τη διατηρήσουμε. Τρέχουμε από το 2011 το e-EDGE (www.e-edge.gr) ένα εργαστήριο επιμορφωτικό που σχετίζεται με τη γραφή και την εικόνα. Προσοχή δεν είναι ΚΕΚ, είναι εργαστήρι στο διαδίκτυο. Όσοι μας έχουν τιμήσει, γνωρίζουν ακριβώς τι κάνουμε εκεί και είμαστε πολύ περήφανοι για αυτό. Το “15+1 Carrés d’art” είναι μια δράση που στηρίζουμε μαζί με το Γαλλικό Ινστιτούτο, μια δράση που λειτουργεί για πρώτη φορά έτσι και φιλοδοξούμε πάντως να τη συνεχίσουμε ετησίως. Σωστό ή λάθος δεν υπάρχει, ή όχι ακόμα. Εξάλλου έχει γίνει τόσος χαμός με τα δωρεάν διαδικτυακά δρώμενα όλο αυτόν τον καιρό που το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επωφεληθούμε. Καλό θα ήταν βέβαια να υπάρχει και ένα φίλτρο στο τι επιλέγουμε να δούμε ή να κάνουμε. Το τζάμπα δε σημαίνει ότι αξίζει απαραίτητα και το χρόνο μου ή την προσοχή μου… Η κριτική αξιολόγηση είναι βέβαια θέμα υποκειμενικό ως ένα βαθμό και σίγουρα τόμοι ολόκληροι μπορούν να γραφτούν για τις «μετατοπίσεις» χωροχρόνου λόγω διαδικτύου….
Κ.Τ.: Το διαδίκτυο αποτελεί ένα ιδιαίτερο εργαλείο συνδεσιμότητας και εξωστρέφειας κι όταν χρησιμοποιείται με σύνεση και δημιουργικότητα μπορεί να προσφέρει πολλά. Στη συγκεκριμένη δράση γίνεται συνδυασμός διαδικτυακής και συμβατικής προβολής. Η α’ φάση θα παρουσιαστεί στην ιστοσελίδα www.team24plus1.com και η β’ φάση στις αίθουσες του Γαλλικού Ινστιτούτου, ώστε να “σερβιριστεί ένα πλήρες menu” ερεθισμάτων και ιδεών με τα έργα και τις σκέψεις των καλλιτεχνών.
Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε για τη δημιουργία αυτής της ιδιότυπης έκθεσης;
Β.Δ.: Αρχικά να υπενθυμίσουμε ότι δεν υπήρχε χρόνος να προσχεδιάσουμε ή αν θες να «στοχεύσουμε» κάπου πιο συγκεκριμένα. Θέλαμε να δηλώσουμε παρουσία θέλαμε να βοηθήσουμε. Σχεδόν όλοι οι δημιουργοί που συμμετέχουν, αλλά απ’ ότι κατάλαβα αυτό είναι προφανές… είναι άνθρωποι που έχουν μία θέση ας το πούμε, όχι απόλυτης οικονομικής εξάρτησης από την Τέχνη τους. Αρχικά εστιάσαμε στο οικονομικό, μια που λογικά θα έπρεπε να είναι το ζητούμενο… Οι χορηγοί όμως και οι υποστηρικτές είναι ένα άπιαστο όνειρο στις μέρες μας ή είναι φειδωλοί, σχεδόν αόρατοι ή τουλάχιστον στα θέματα που σχετίζονται με τη Τέχνη και τον Πολιτισμό και συνήθως κάνουν πιο γνώριμες επιλογές, απ’ όσο μπορώ να ξέρω τουλάχιστον. Και άνθρωποι υπάρχουν και φορείς και επιχειρήσεις που έχουν δυνατότητα να επενδύσουν ή να στηρίξουν. Αλλά δυστυχώς οι περισσότεροι είναι μίζεροι, καιροσκόποι και κοντόφθαλμοι. Θα το προσπαθήσουμε όμως ξανά και ξανά και ξανά και θα βγάλουμε άκρη, θα βρεθεί τρόπος πιστεύω. Είναι βαθύ ζήτημα αυτό και σχετίζεται πλην της ανεπάρκειας ή ακόμα και της αδιαφορίας της Πολιτείας εδώ και αιώνες! -βαριέμαι ακόμα και να σχολιάσω γι’ αυτό- και σε εμάς τους ίδιους, σίγουρα όμως σε μικρότερο βαθμό… Καλό θα ήταν να καταλάβουμε και κάποιες θεμελιώδεις ας πούμε αξίες της ζωής πλην του «τρώω, πίνω, δουλεύω, κοιμάμαι, πίνω καφέ, άντε πάω και ένα κολυμβητήριο, και όταν έχει καραντίνα βλέπω πολλές τζάμπα ταινίες και πολλές τζάμπα παραστάσεις». Αλλά αυτό είναι μεγάλη συζήτηση και θέμα συνολικής παιδείας. Πρέπει να μάθουμε να είμαστε δοτικοί και αλληλέγγυοι συνολικά όμως.
Κ.Τ.: Δυσκολίες πάντα θα υπάρχουν, σε κάθε είδους συνεργασίες. Με πολύ δουλειά, όρεξη και θέληση προχωράς και πετυχαίνεις. Αλλιώς… δεν θα ήμασταν εδώ να μιλάμε χαχα!!… Δυστυχώς τα ζητήματα εύρεσης χορηγιών, επιδοτήσεων και επενδύσεων, αποτελούν πάντα το “μεγάλο αγκάθι” σε κάθε δημιουργική προσπάθεια που περιέχει Τέχνη και Πολιτισμό. Εκτός κι αν -κατά μία τεχνοκρατική θεώρηση- ο δημιουργός καταφέρει να γίνει “φίρμα” και το έργο του μπορεί να “τραβήξει” χορηγούς επειδή θα “πουλάει”…
Μπορούμε να αποκαλύψουμε τα είδη της τέχνης που θα δούμε κι αν οι καλλιτέχνες είναι Έλληνες μόνο ή συμμετέχουν κι από το εξωτερικό;
Β.Δ.: Ναι. Και από Ελλάδα και από Γαλλία. Και μπορεί και από αλλού!!! Χεχε. Εικαστικές τέχνες αλλά και όχι μόνο…
Κ.Τ.: 16 διαφορετικά “Καρέ Τέχνης”: Εικόνα, χρώμα, ήχος και άλλα… Κάθε μέρα κι από μία ανακάλυψη. Διαδικτυακά για 16 μέρες!
Πως συνεχίζουν να εμπνέονται οι άνθρωποι του πολιτισμού, όταν η πανδημία ισοπέδωσε την μαγεία της πραγματικής επαφής με το κοινό;
Β.Δ.: Δεν ξέρω, πάντα οι δυσάρεστες καταστάσεις μας τσιτώνουν για κάποιο λόγο παραπάνω από τις… και καλά «κανονικότητες». Η συνηθισμένη επαφή με το κοινό λογικά θα επανέλθει στους ίδιους ακριβώς ρυθμούς μόλις κάνει τον κύκλο της αυτή η περίεργη και επικίνδυνη ίωση. Και ελπίζουμε γρήγορα. Πολύ γρήγορα. Ας ευχηθούμε άμεσα να δοθεί σε ευρεία κυκλοφορία ένα φάρμακο. Και ας ευχηθούμε ακόμα περισσότερο να δοθεί η προσοχή που πρέπει στα δύο αυτονόητα: Υγεία & Πολιτισμός.
Κ.Τ.: Ο δημιουργός λαμβάνει υλικό για έμπνευση μέσα από τις αισθήσεις του, τις μνήμες του και το συλλογικό ασυνείδητο. Ακόμα κι αν είναι κλειστός σε ένα δωμάτιο μόνος του. Η πραγματική επαφή απλά απομακρύνεται. Δεν χάνεται. Κι επανέρχεται. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Κανονικό ή διαφορετικό. Και σίγουρα η έμπνευση κι η δημιουργία βρίσκει δρόμους για να ζωντανέψει, να εμπνεύσει και να ξανά-γεννήσει τον άνθρωπο.
Info:
Θα «παίξουμε» το παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού γεμάτο τέχνη και ανθρώπους που εμπνέονται από την εποχή μας καθημερινά στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα: www.team24plus1.com
