Στην οδό Βασιλέως Ηρακλείου, στην παλιά «αγορά των πλουσίων», εδώ και 80 χρόνια, χειμώνες καλοκαίρια, μένει «ζωντανό» ένα οπωροπωλείο γνωστό ως το «Παλιό Μανάβικο». Χιλιάδες άνθρωποι, γείτονες, περαστικοί, ακόμα και τουρίστες, περνάνε καθημερινά από το -μοναδικό- μανάβικο που έχει μείνει και που χτυπάει στην καρδιά της πόλης.
Ρεπορτάζ: Στέλλα Βενέρη, Ευτέρπη Μουζακίτη
Το «Παλιό Μανάβικο» με το πέρασμα του χρόνου μεταφέρθηκε από χέρια σε χέρια διατηρώντας τη συνήθεια του παρελθόντος, τότε που από τις πρώτες πρωινές ώρες οι νοικοκυρές πήγαιναν να κάνουν τις αγορές τους. Εδώ και 10 χρόνια, ο Νίκος Σταματίου, ο τωρινός ιδιοκτήτης του οπωροπωλείου και μανάβης, προσφέρει καθημερινά φρέσκα λαχανικά και φρούτα, που «στολίζουν» την παλιά αγορά Μοδιάνο. Χρώματα της φύσης «ξαπλωμένα» στους πάγκους και μυρωδιές εθιστικές με άρωμα Ελλάδας κερδίζουν τους κατοίκους της πόλης. Ποια είναι η ιστορία που κρύβεται πίσω από το παλιό μανάβικο;
«Εδώ μεγάλωσα, ο μπαμπάς μου είχε μαγαζί μέσα στη στοά. Μικρός έτρεχα συνέχεια ανάμεσα στους πάγκους, είχα μάθει τα κατατόπια. Θυμάμαι ήταν γεμάτο μανάβικα, πάρα πολλά μανάβικα αλλά τώρα έχω μείνει μόνο εγώ. Είχε πάρα πολύ κόσμο. Ήταν η αγορά Μοδιάνο, η αγορά των πλουσίων, όπως την έλεγαν. Στο Καπάνι, απάνω, πήγαινε πιο λαϊκός κόσμος, αλλά έχουν αλλάξει τα πράγματα. Η περιοχή είναι υπέροχη, οι άνθρωποι είναι υπέροχοι. Ακούς καθημερινά «καλημέρες» από ανθρώπους που γνωρίζω απ’ όταν ήμουν μικρούς. Περνάμε όμορφα εδώ», λέει ο κ. Σταματίου.
Η τέχνη… του στησίματος
Περνώντας από το σημείο, εκείνο που σου τραβάει τη προσοχή αμέσως είναι ο τρόπος με τον οποίο έχουν τοποθετηθεί τα λαχανικά και τα φρούτα. Σε ένα παραδοσιακό μανάβικο που φροντίζει να προσθέσει τη δική του σύγχρονη πινελιά, η διαδικασία του στησίματος δεν είναι απλή υπόθεση. Χρώματα μπερδεμένα μεταξύ τους προσφέρουν μια αρμονία στο μάτι του πελάτη. Το στήσιμο δεν είναι απλά μια τυπική διαδικασία, αλλά μια έκφραση δημιουργικότητας που γίνεται με προσοχή και αγάπη από τον κ. Σταματίου.
«Το καλύτερο μέρος της ημέρας είναι το πρωινό στήσιμο. Μπορεί να είναι τρομερά χρονοβόρο αλλά είναι απίστευτα δημιουργικό. Όταν στρώνεις τον πάγκο δημιουργείς. Κάθε μέρα αλλάζω διακόσμηση και θέση στα λαχανικά και φρούτα. Χθες ήταν αλλιώς στημένα, σήμερα όπως τα βλέπετε και αύριο θα τα αλλάξω πάλι. Με αγάπη και μεράκι το κάνω. Τέτοια εποχή έχει πολλά κόκκινα φρούτα οπότε για μένα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τα σπάσουμε ώστε να αναδειχθούν ανάμεσα στα άλλα. Το δύσκολο της όλης υπόθεσης είναι όταν τελειώνει η μέρα και φεύγεις γιατί πρέπει να τα ξαναμαζέψω μετά. Δεν δίνουν όλοι οι συνάδελφοι τόση μεγάλη προσοχή στο στήσιμο, αλλά για μένα είναι το καλύτερο», λέει χαρακτηριστικά.
Το «Παλιό Μανάβικο» του σήμερα
Εκείνο που έχει διατηρηθεί ακόμα και σήμερα είναι το όνομα. Αν και είναι παλιό, ηλικιακά αλλά και ως επωνυμία, έχει αλλάξει προς το καλύτερο. «Υπήρχε το όνομα, αλλά έχω προσπαθήσει πολύ» αναφέρει ο κ. Σταματίου. «Έχει αλλάξει προς το καλύτερο, έχει πιο πολλά προϊόντα, ελληνικά αλλά και από το εξωτερικό. Δούλευα πάρα πολλά χρόνια στη νύχτα και είπα πρέπει να αλλάξω ζωή και το έκανα. Άλλαξα ζωή και προσπάθησα πολύ για όσα έχω κερδίσει, συνεχίζω να προσπαθώ. Την ώρα που ξυπνάω για να πάω τώρα στη δουλειά, τότε γυρνούσα από τη δουλειά. Θεωρούσα ότι η δουλειά του μανάβη είναι εύκολη. Είναι δύσκολη όμως. Πρέπει να αφιερώσεις πάρα πολύ χρόνο. Δεν καταλαβαίνεις Χριστούγεννα, Πάσχα, γιορτές. Συνεχίζω όμως γιατί μ’ αρέσει. Πρέπει να είσαι ειλικρινής απέναντι στους πελάτες και να έχεις καλά προϊόντα. Αυτά τα συστατικά είναι βασικά για τη δουλειά μας. Δοκιμάζω πάντα όσα επιλέγω να έχω στο μανάβικό μου».
Με delivery τα λαχανικά και φρούτα
Από την άνοιξη φτάσαμε στο καλοκαίρι «κουβαλώντας» μαζί τους μια πανδημία που έχει αλλάξει τις καθημερινές συνήθειες. Επιχειρήσεις έμεναν κλειστές, οι δρόμοι άδειοι, οι περαστικοί ελάχιστοι. Το μανάβικο όμως παρέμεινε ανοιχτό και προσαρμόστηκε στις συνθήκες. «Έμαθα όλη τη Θεσσαλονίκη. Έκανα delivery συνέχεια όλη μέρα. Πήγα σε μέρη που δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν. Νέα εμπειρία για μένα. Ήταν δύσκολα όμως. Όλα τα μαγαζιά ήταν κλειστά, το Κέντρο αποκλεισμένο για τα καλά, αλλά στο τέλος θα πω ότι ήταν καλή εμπειρία. Έχουμε προϊόντα πρώτης ανάγκης οπότε ήμασταν εδώ για να εξυπηρετούμε όλο τον κόσμο. Στις οκτώ ώρες θα έβλεπες 10 ανθρώπους. Το παλιό μανάβικο συνέχιζε και θα συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά».
Από τη λαχαναγορά στο «Παλιό Μανάβικο»
Ο Νίκος Σταματίου δεν είναι μόνος στο έργο που έχει αναλάβει. Στο πλευρό του εδώ και έναν χρόνο βρίσκεται ο παλιός του φίλος και πλέον συνεργάτης, Μανώλης Βαλετόπουλος. Ο Μανώλης για δέκα χρόνια εργαζόταν στη λαχαναγορά, κάτω από δύσκολες συνθήκες και έντονο φόρτο εργασίας. «Άφησα την χονδρική και ήρθα στη λιανική. Δεν συγκρίνονται αυτά τα δύο. Τώρα είμαι πολύ καλύτερα, η συναναστροφή με τον κόσμο. Εκείνο όμως που έχει κερδίσει είναι η προσοχή που δίνεις στο προϊόν. Καθημερινά βλέπεις τα οπωρολαχανικά, τα προσέχεις, τα καθαρίζεις, τα στήνεις. Είναι μαγικό το πόσο δημιουργικό μπορεί να γίνει ένα απλό στήσιμο. Περνάει η ώρα χωρίς να το καταλάβω. Βλέπεις τον κόσμο να λέει καλημέρα και ας μην ψωνίσει, είναι υπέροχο αυτό».
Με χαμόγελο και αύρα αισιοδοξίας ο Μανώλης καταλήγει: «Μακάρι να έχουμε δουλειά στο μέλλον και να βρίσκομαι στο ίδιο σημείο. Δεν θέλω κάτι περισσότερο και αν έρθουν λιγότερα θα το διαχειριστούμε ό,τι και να γίνει αλλά πάντα κυνηγάμε το καλύτερο».
