Ως το χειρότερο έτος για τον παγκόσμιο τουρισμό χαρακτηρίζεται το 2020, και σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού οι διεθνείς αφίξεις μειώθηκαν σε ποσοστό 74% σε σχέση με το 2019. Σχετικά με την Ελλάδα, καταγράφηκε μείωση 76,5% με 7,4 εκατομμύρια αφίξεις έναντι 31,3 εκατομμυρίων το 2019. Τα μέτρα κατά του κορωνοϊού επηρέασαν σημαντικά και την κρουαζιέρα σημειώνοντας μείωση 95% με μόλις 204 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων έναντι 3.899 το 2019.
Της Ντέπυς Χιωτοπούλου ([email protected])
Η χρονιά που μας πέρασε αποτελεί, αναμφίβολα, την χειρότερη που έχει βιώσει ο παγκόσμιος τουρισμός και όπου σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO) οι προορισμοί παγκοσμίως υποδέχτηκαν 1,1 δισεκατομμύριο λιγότερες διεθνείς αφίξεις το 2020 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καταγράφοντας μείωση 74%.
Χαρακτηριστικά το 2019 οι διεθνείς ταξιδιωτικές αφίξεις ανήλθαν σε 1,5 δισεκατομμύριο ενώ το 2020 μόλις σε 381.000.000.
Σύμφωνα δε με το τελευταίο βαρόμετρο του παγκόσμιου τουρισμού, η κατάρρευση των διεθνών ταξιδιών αντιστοιχούν σε εκτιμώμενη απώλεια 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε έσοδα από εξαγωγές, δηλαδή περισσότερο από 11 φορές την απώλεια που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2009.
Επιπρόσθετα, η υγειονομική και κατ’ επέκταση οικονομική κρίση έχουν θέσει σε κίνδυνο μεταξύ 100 και 120 εκατομμυρίων άμεσων τουριστικών θέσεων εργασίας, πολλές από τις οποίες σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Το 2020, η Ευρώπη σημείωσε μείωση 70% καταγράφοντας 221 εκατομμύρια αφίξεις έναντι 746 εκατομμυρίων το 2019.
Εισερχόμενος τουρισμός
Στο πλαίσιο του απολογισμού για το 2020 και όλων των στοιχείων που κατέγραψε ο ΙΝΣΕΤΕ για τα τουριστικά μεγέθη της χρονιάς που σημαδεύτηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, για την Ελλάδα, οι αεροπορικές αφίξεις κατέγραψαν μείωση 72,5% και οι οδικές 78,7%.
Στο σύνολό τους, οι αφίξεις σημείωσαν μείωση 76,5% καταγράφοντας 7,4 εκατομμύρια αφίξεις έναντι 31,3 εκατομμύριών το 2019. Αντίστοιχη ήταν η μείωση και στα έσοδα κατά 76,5% σε σύγκριση με το 2019, τα οποία σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας διαμορφώθηκαν στα 4 δις 280 εκατ. ευρώ έναντι 18 δις 179 εκατ. ευρώ το 2019.
Σύμφωνα με τον απολογισμό του 2020 που κατέγραψε το ΙΝΣΕΤΕ, το 2020 καταγράφηκαν 5,9 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις έναντι 21,5 εκατ. της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2019, παρουσιάζοντας μείωση κατά -72,5% (15,6 εκατ. αφίξεις λιγότερες).
Σ’ ότι αφορά τις οδικές αφίξεις το 2020 καταγράφηκαν 2,6 εκατ. διεθνείς οδικές αφίξεις, έναντι 12,3 εκατ. της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2019, παρουσιάζοντας μείωση 78,7% (9,7 εκατ. αφίξεις λιγότερες).
Αεροπορικές αφίξεις
Την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2020, πέντε αεροδρόμια της Ελλάδας κατέγραψαν μείωση μεγαλύτερη από 1 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις. Συγκεκριμένα στο Διεθνές Αεροδρόμιων Αθηνών καταγράφηκαν 2 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις παρουσιάζοντας μείωση 68,5% (4,4εκατ. αφίξεις λιγότερες).
Ακολούθησε το αεροδρόμιο του Ηρακλείου όπου καταγράφηκαν 902.276 διεθνείς αεροπορικές αφίξεις παρουσιάζοντας μείωση 72,7% (2,4 εκατ. αφίξεις λιγότερες).
Στο αεροδρόμιο της Ρόδου καταγράφηκαν 585.935 διεθνείς αεροπορικές αφίξεις παρουσιάζοντας μείωση 75% (1,8 εκατ. αφίξεις λιγότερες) ενώ στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης καταγράφηκαν 709.158 διεθνείς αεροπορικές αφίξεις έναντι 2.341.743 το 2019, παρουσιάζοντας μείωση 75% (1,8 εκατ. αφίξεις λιγότερες).
Τέλος, στο αεροδρόμιο της Κέρκυρας σημειώθηκε μείωση 72,2% (1,1 εκατ./ αφίξεις λιγότερες) με τις διεθνείς αεροπορικές αφίξεις να ανέρχονται σε 404.484 έναντι 1.457.420 το 2019.
Οδικές αφίξεις
Την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020 καταγράφηκαν 2,6 εκατ. διεθνείς οδικές αφίξεις έναντι 12,3 εκατ. του 2019 παρουσιάζοντας μείωση 78,7%, ήτοι 9,7 εκατ. λιγότερες αφίξεις.
Την παραπάνω περίοδο, η μεγαλύτερη μείωση σε απόλυτες διαφορές καταγράφηκε στον Προμαχώνα σε ποσοστό 73,6% με 991.190 αφίξεις έναντι 3.756.689 το 2019 (2,8 εκατ. αφίξεις λιγότερες).
Ακολούθησε ο μεθοριακός σταθμός των Ευζώνων με μείωση 85,1% με μόλις 364.356 οδικές αφίξεις έναντι 2.437.849 το 2019 ενώ η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση κατά σημειώθηκε στο σταθμό του Αγίου Κωνσταντίνου σε ποσοστό 89,7% με 8.970 οδικές αφίξεις έναντι 86.867 το 2019.
Ο μεθοριακός σταθμός της Νυμφαίας σημείωσε μείωση 87,6% με 1,4 εκατ. οδικές αφίξεις λιγότερες. Συγκεκριμένα το 2020 καταγράφηκαν 203.585 αφίξεις έναντι 1.643.250 το 2019.
Υπενθυμίζουμε ότι Απρίλιο και Μάιο του 2020 όλοι οι μεθοριακοί σταθμοί παρέμειναν κλειστοί εξαιτίας του γενικού απαγορευτικού (lockdown) που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, λόγω του κορωνοϊού. Κάποιοι μεθοριακοί σταθμοί παρέμειναν κλειστοί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα όπως π.χ. ο μεθοριακός σταθμός του Αγίου Κωνσταντίνου (Απρίλιος – Δεκέμβριος 2020) και των Καστανιών (Μάρτιος – Δεκέμβριος 2020). Κλειστοί παρέμειναν την περίοδο Αυγούστου – Δεκεμβρίου του 2020 οι μεθοριακοί σταθμοί Δοϊράνης, Μέρτζανης, Κυπρίνου και Σαγιάδας.
Κρουαζιέρα
Αναμφίβολα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, και η βιομηχανία της κρουαζιέρας επλήγη σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένας τομέας όπου και η Ελλάδα επεδείκνυε σημαντικές επιδόσεις όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Τα στατιστικά στοιχεία κρουαζιέρας που σημειώθηκαν για το 2020 σε 43 καταγεγραμμένους προορισμούς στην Ελλάδα δείχνουν μία σημαντική μείωση, όπου στις επιβατικές αφίξεις ανέρχεται στο 99% ενώ στα κρουαζιερόπλοια στο 95%.
Συγκεκριμένα, το 2020 καταγράφηκαν 204 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων έναντι 3.899 αφίξεων το 2019) και 6.6874 αφίξεις επισκεπτών έναντι 5.537.500 αφίξεων το 2019).
Ειδικότερα, στο λιμάνι του Πειραιά το 2020 αφίχθησαν 76 κρουαζιερόπλοια με 16.640 επιβάτες έναντι 622 κρουαζιερόπλοιων με1.098.091 επιβάτες για το 2019 υποχωρώντας για πρώτη φορά στη δεύτερη θέση κάτω από το λιμάνι του Ηρακλείου.
Στο λιμάνι του Ηρακλείου το 2020 αφίχθησαν 24 κρουαζιερόπλοια με 19.998 επιβάτες έναντι 204 κρουαζιερόπλοιων με 307.043 επιβάτες για το 2019 και βρέθηκε στην πρώτη θέση. Στα υπόλοιπα λιμάνια οι επιβάτες δεν ξεπέρασαν τις 10.000, ενώ η μείωση των επιβατών ανήλθε σε πολλές περιπτώσεις σε 100%.
Ενδεικτικά, στην Κέρκυρα είχαμε 10.448 αφίξεις επιβατών και 13 κρουαζιερόπλοια από 767.673 αφίξεις και 420 κρουαζιερόπλοια για το 2019.
Στη Ρόδο είχαμε 8.334 αφίξεις επιβατών και 14 κρουαζιερόπλοια από 308.194 αφίξεις και 258 κρουαζιερόπλοια για το 2019.
Στο Κατάκολο είχαμε 7.589 αφίξεις επιβατών και 10 κρουαζιερόπλοια από 413.716 αφίξεις και 199 κρουαζιερόπλοια για το 2019.
Στη Μύκονο είχαμε 914 αφίξεις επιβατών και 17 κρουαζιερόπλοια από 787.490 αφίξεις και 550 κρουαζιερόπλοια για το 2019.
Στην Πάτμο είχαμε 468 αφίξεις επιβατών και 6 κρουαζιερόπλοια από 112.721 αφίξεις και 156 κρουαζιερόπλοια για το 2019.
Αξιοσημείωτη είναι η πτώση των αφίξεων κρουαζιερόπλοιων σ’ ένα από τα δημοφιλέστερα νησιά παγκοσμίως, τη Σαντορίνη. Συγκεκριμένα, το 2020 στο διάσημο κυκλαδίτικο νησί αφίχθησαν μόλις 3 κρουαζιερόπλοια με 131 επιβάτες έναντι 592 κρουαζιερόπλοιων το 2019 με 980.771 επιβάτες ενώ για πρώτη φορά δεν συμπεριλαμβάνεται στο top-10.
Και στην ακτοπλοΐα, η επιβατική κίνηση εσωτερικού μειώθηκε κατά 50% το 2020, ενώ η εκτίμηση για τον αριθμό των επιβατών ανέρχεται σε 9,4 εκατ. έναντι 18,8 εκατ. το 2019.
Εγχώριος τουρισμός
Παρόμοια είναι η εικόνα που παρουσιάζεται και στην εσωτερική κίνηση για το 2020. Συγκεκριμένα, την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου του 2020 καταγράφηκαν 3,1 εκατ. αεροπορικές αφίξεις εσωτερικού έναντι 8,1 εκατ. το 2019 παρουσιάζοντας μείωση κατά 61,4%, με 5 εκατ. αφίξεις λιγότερες.
Στο αεροδρόμιο της Αθήνας καταγράφηκαν 1,5 εκατ. αφίξεις έναντι 3.973. 656 το 2019, μείωση 62,2%.
Στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης για το 2020 καταγράφηκαν 425.219 αφίξεις εσωτερικού έναντι 1.070.857 το 2019, μείωση 60,3%.
Στις επιμέρους γεωγραφικές ενότητες, η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στις Κυκλάδες κατά 73,7%, η οποία προέρχεται κυρίως από την Σαντορίνη, όπου καταγράφηκε μείωση 76,4% (448.000 επιβάτες λιγότεροι). Συγκεκριμένα, το 2020, στα αεροδρόμια των Κυκλάδων καταγράφηκαν 248.522 αφίξεις έναντι 944.308 το 2019.
Στην Κρήτη καταγράφηκαν 439.069 αεροπορικές αφίξεις και σημειώθηκε μείωση 55,2% (980.075 αφίξεις το 2019), στα Δωδεκάνησα η μείωση ήταν 54,3% (259.538 αφίξεις το 2020 έναντι 567.984 το 2019) ενώ στα Ιόνια Νησιά καταγράφηκε μείωση 62,0% με 100.345 αφίξεις το 2020 έναντι 264.375 το 2019.
Μείωση εσόδων στα ξενοδοχεία κατά 78,1%
Δραματική ήταν και η μείωση στα έσοδα των ξενοδοχείων, και δη, εκείνων 12μηνης λειτουργίας, που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια του 2020. Συγκεκριμένα, τα έσοδα των ξενοδοχείων ανήλθαν σε μόλις 1,8 δισ. ευρώ το 2020, μειωμένα κατά 78,1% σε σχέση με το 2019, όπου το σύνολο του τζίρου ήταν 8,3 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα στα ξενοδοχεία 5 αστέρων τα έσοδα το 2020 ήταν 719 εκατ. ευρώ έναντι 3 δις ευρώ το 2019, σημειώνοντας μείωση 76,1%.
Στην κατηγορία 4 αστέρων καταγράφηκε μείωση 77,5% με τον τζίρο το 2020 να ανέρχεται σε 638 εκατ. ευρώ έναντι 2,8 δισ. ευρώ το 2019. Στην κατηγορία 3 αστέρων σημειώθηκε μείωση 82,1% με τον τζίρο να υποχωρεί το 2020 σε 241 εκατ. έναντι 1,3 δισ. ευρώ το 2019.
Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στην κατηγορία 2 αστέρων με τον τζίρο να μειώνεται κατά 83 % φτάνοντας μόλις τα 176 εκατ. ευρώ έναντι 1 δις. ευρώ το 2019. Τέλος, η χαμηλότερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στην κατηγορία 1 αστέρος κατά 58,2% όπου ο τζίρος υποχώρησε σε 57 εκατ. ευρώ έναντι 136 εκατ. ευρώ το 2019.
