Κορωνοϊός: Η κοινωνία μετά το τέλος της πανδημίας

Κορωνοϊός: Η κοινωνία μετά το τέλος της πανδημίας

Ρεπορτάζ: Στράτος Λούβαρης

Σε μια νέα πραγματικότητα αναγκάστηκαν να ζουν εκατομμύρια πολίτες σε πολλές χώρες του κόσμου, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, με νέα δεδομένα να έχουν τοποθετηθεί στον “χάρτη” της καθημερινότητας. Αυστηρά μέτρα, καραντίνα, κρούσματα, απαγόρευση κυκλοφορίας, ευπαθείς ομάδες, ατομική και συλλογική ευθύνη, είναι μόνο μερικές από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε ή ακούμε συνεχώς το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Πώς θα είναι η κοινωνία μας εφόσον λήξει ο “συναγερμός” της πανδημίας; Τί θα γίνει την “επόμενη μέρα”; Πώς θα είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και πόσο θα έχει επηρεαστεί ο τρόπος που θα βλέπουμε και θα αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα γύρω μας;

Ερωτήματα όπως τα παραπάνω, σίγουρα είναι δύσκολο έως αδύνατο να απαντηθούν, αφού ακόμα μένει να δούμε τις πραγματικές συνέπειες. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, απασχολούν σήμερα την ανθρωπότητα, καθώς βρισκόμαστε εν μέσω ίσως της μεγαλύτερης υγειονομικής κρίσης που έχει περάσει εν καιρώ ειρήνης κάθε χώρα, αντιμετωπίζοντας ένα μεγάλο και κοινό πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από αυτό του “αόρατου εχθρού”.

Σε μία προσπάθεια να αποτυπώσουμε κάποια βασικά δεδομένα της επόμενης μέρας, μιλώντας στο GRTimes.gr, ο καθηγητής Πολιτισμικών Σπουδών, διδάσκων στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, κ. Γρηγόρης Πασχαλίδης, απαντά σε μερικά βασικά ερωτήματα.

Ποιές είναι οι πιθανές κοινωνικές επιπτώσεις της κατάστασης που βιώνουμε;

Ο αναγκαστικός εγκλεισμός κατ’ οίκον, ο περιορισμός των κοινωνικών επαφών, το αίσθημα του φόβου, είναι καταστάσεις που είναι περαστικές και δεν επηρεάζουν τον πυρήνα του συλλογικού τρόπου ζωής. Οι όποιες επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές, θα αποδειχθούν εφήμερες. Εκτός βέβαια από τις οικονομικές, οι οποίες προβλέπονται να είναι πολύ σοβαρότερες, ειδικά για μια χώρα που μόλις πρόσφατα έζησε μια παρατεταμένη και σαρωτική οικονομική κρίση.

Το παραπάνω, εξαρτάται από το πόσο χρονικό διάστημα θα κρατήσει η πανδημία, με τα αυστηρά μέτρα κλπ; Θα επηρεάσει διαφορετικά;

Σε κάθε μείζονα κρίση σαν κι αυτή που ζούμε, μια υγειονομική κρίση αυτή τη φορά, μια κοινωνία δείχνει τις αντοχές της. Την ικανότητά της αφενός να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις άμεσες απαιτήσεις της (την κινητοποίηση και συντονισμό των θεσμών και των ανθρώπινων πόρων, τους κανόνες υγιεινής αλλά και αλληλεγγύης, κλπ.) και αφετέρου, τις δυνατότητές της να μαθαίνει, να αναπτύσσει δηλαδή νέες ικανότητες, νέες ευαισθησίες και πρόνοιες, νέες κοινωνικές δομές και θεσμικές υποδομές. Το ανθρώπινο σώμα που έχει νοσήσει αναπτύσσει εντέλει ανοσία. Το ζητούμενο είναι τι θα κάνει το κοινωνικό σώμα μετά την επιδημία. Κι αυτό είναι κάτι που μένει να αποδειχθεί.

Πώς εκτιμάτε ότι μία τέτοια πολύ δύσκολη κατάσταση όπως αυτή που βιώνουμε θα λειτουργήσει ατομικά, συλλογικά και κοινωνικά; Ποιό είναι το χειρότερο και ποιό το καλύτερο σενάριο;

Το καλύτερο σενάριο είναι να βγούμε από την υγειονομική κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, δυνατότεροι και σοφότεροι. Το χειρότερο είναι αντί να αναπτύξουμε ανοσία να επιδείξουμε συλλογική ανοησία. Να στραφούμε και πάλι σε θεωρίες συνομωσίας, σε απόρριψη των εμβολιασμών, σε μια κακώς εννοούμενη “πολιτικοποίηση” της δημόσιας υγείας. Έχουμε δυστυχώς πλούσια παράδοση σε αυτά τα θέματα.

Θα επανέλθουμε στους κανονικούς μας ρυθμούς εφόσον περάσει η πανδημία και αν ναι, σε τι χρονικό διάστημα και πόσο δύσκολο θα είναι;

Η επάνοδος στη φυσιολογικότητα θα αποδειχθεί ευκολότερη απ’ ότι η προσαρμογή στην εξαιρετικότητα που ζούμε τώρα. Ειδικά εφόσον πετύχουμε να περιορισθεί το τραύμα των ανθρώπινων απωλειών. Θα είναι σίγουρα πιο δύσκολο να αναρρώσει η παραγωγική δραστηριότητα. Ακόμα κι εκεί, όμως, το πιο πιθανό είναι ότι με τη λήξη των έκτακτων μέτρων θα έχουμε μια έκρηξη της ζήτησης.

Η ενδυνάμωση της τεχνολογίας στις σχέσεις των ανθρώπων και η εκτέλεση της εργασίας από το σπίτι, τι αποτελέσματα μπορεί να έχουν;

Καταγράφω στις θετικές συνέπειες της συγκυρίας τη μαζική εξοικείωση με την τηλε- εκπαίδευση και την τηλε-εργασία, την εντυπωσιακή ανάπτυξη της τηλε-διακυβέρνησης αλλά και του τηλε-πολιτισμού, δηλαδή τις πρωτοβουλίες πολλών ανθρώπων και οργανισμών του πολιτισμού να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους διαδικτυακά. Θα ευχόμουν περισσότερες δράσεις στον τομέα της τηλε-ιατρικής, σαν κι αυτές που ανέπτυξε, λόγου χάρη, ο για ακόμα μια φορά πρωτοπόρος δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου. Τα ψηφιακά μέσα έχουν “δαιμονοποιηθεί’ για καιρό, και η συγκυρία είναι ευκαιρία να αναδειχθεί επιτέλους και στη χώρα μας η συμβολή τους στην ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού, της μάθησης, της δημιουργίας και της μέριμνας.

Δεδομένου ότι έχουμε κατηγοριοποιήσει τους ανθρώπους σε ευπαθείς ομάδες, σε ηλικιωμένους κλπ. υπάρχει ο κίνδυνος «στιγματισμού» στο μέλλον;

Οι θεμελιακές κοινωνικές αξίες μας σχετικά με τους ηλικιωμένους ή τις άλλες ευπαθείς ομάδες δε νομίζω ότι θα επηρεασθούν. Το μόνο ενδεχόμενο “στιγματισμού” που διαβλέπω είναι εκείνο που αφορά την ανευθυνότητα, την αδιαφορία και την αφροσύνη. Αν λάβουμε υπόψη τα κρούσματα τέτοιων συμπεριφορών έχουμε λόγο να ανησυχούμε για την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης. Δυστυχώς δεν υπάρχει εμβόλιο για την ανηλικιότητα.

Δείτε τις ειδήσεις από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο στο GRTimes.gr

Ακολουθήστε το GRTimes στο Google News και ενημερωθείτε πριν από όλους

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

go-to-top