Εκθέματα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, από τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, βαγόνια του θρυλικού Orient Express, ατμομηχανές, εργαλεία συντήρησης γραμμής, σιδηροδρομικές στολές αλλά και η καρέκλα του Ελευθερίου Βενιζέλου. «Ζητάμε μεγαλύτερη προσοχή στον χώρο, ανάλογη του αποτελέσματος του έργου που προσφέρουμε» δηλώνει στο GRTimes.gr ο πρόεδρος του Σιδηροδρομικού Μουσείου και Φίλων Σιδηροδρόμων Θεσσαλονίκης Κώστας Πάταρας.
Ρεπορτάζ: Ντέπυ Χιωτοπούλου ([email protected])
Νέα Μοναστηρίου 7Β, περιοχή Διαλογής Κορδελιού στη Δυτική Θεσσαλονίκη, στην ιστορική «Στρατιωτική Στάση». Εκεί βρίσκεται το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης το οποίο ιδρύθηκε το 2001 από τον τότε υπουργό Ευάγγελο Βενιζέλο, τον τότε δήμαρχο Στάθη Λαφαζανίδη και τον αείμνηστο Ευθύμιο Κοντόπουλο, ο οποίος αφιέρωσε όλη του τη ζωή για να δημιουργηθεί το συγκεκριμένο μουσείο.
«Ο στόχος επετεύχθη το 2001, και το Σιδηροδρομικό Μουσείο πήρε “σάρκα και οστά”» δηλώνει στο GRTimes.gr ο πρόεδρος του Σιδηροδρομικού Μουσείου και Φίλων Σιδηροδρόμων Θεσσαλονίκης Κώστας Πάταρας επισημαίνοντας πως προς τιμήν του αείμνηστου Ευθύμιου Κοντόπουλου το μουσείο ονομάστηκε «Σιδηροδρομικό Μουσείο Ευθύμιος Κοντόπουλος».
Ποιος, όμως, διαχειρίζεται στις μέρες μας το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και τι εκθέματα περιλαμβάνει;
«Το Σιδηροδρομικό Μουσείο το διαχειρίζεται ο Σύλλογος Φίλων Σιδηροδρόμων Θεσσαλονίκης ο οποίος δημιουργήθηκε το 1986 με στόχο τη δημιουργία και τη λειτουργία του σιδηροδρομικού μουσείου, στόχος ο οποίος επετεύχθη το 2001» αναφέρει ο κ. Πάταρας λέγοντας πως ο Σύλλογος αποτελείται από 680 μέλη, από παλιούς σιδηροδρομικούς, από ανθρώπους οι οποίο αγαπούν τον σιδηρόδρομο αλλά και από την τοπική κοινωνία.
Μουσείο όλης της πόλης
Το μουσείο έως το 2018, χρονιά που απεβίωσε ο ιδρυτής του Ευθύμιος Κοντόπουλος, λειτουργούσε με ευθύνη του. «Έκτοτε το μουσείο ήταν σε μια σχετική εγκατάλειψη, λόγω του ότι και ο Ευ. Κοντόπουλος ήταν υπερήλικας. Το αναλάβαμε μια νέα διοίκηση υπό τον Ανδρέα Μυλωνάκη, τον οποίο στη συνέχεια διαδέχτηκα εγώ τον περασμένο χρόνο και αναδείξαμε το μουσείο περισσότερο απ’ ότι πριν» αναφέρει ο κ. Πάταρας και «από ένα μουσείο κρυμμένο στην περιοχή του Κορδελιού και της Διαλογής, έχει γίνει ένα μουσείο όλης της πόλης της Θεσσαλονίκης».
Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης απευθύνεται κυρίως στα σχολεία. Οι μαθητές έρχονται για ημερήσια εκδρομή και τα μηνύματα που παίρνουν στη συνέχεια οι υπεύθυνοι είναι πως για τα παιδιά ήταν η καλύτερη σχολική εκδρομή τους.
«Μας επισκέπτονται από νήπια μέχρι μαθητές δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου, από Θεσσαλονίκη αλλά και από όμορες περιοχές. Μάλιστα το επόμενο Σάββατο 18/3 περιμένουμε ένα σχολείο από το Ληξούρι της Κεφαλονιάς» υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Μουσείου.
Η επισκέψιμότητά του κατάφερε τα τελευταία χρόνια να εκτοξευτεί, και όπως αναφέρεται, από 1.000 άτομα που το επισκέπτονταν, έχει φτάσει να δέχεται περίπου 4.000 επισκέπτες ετησίως.
Από μαγνητικά τηλέφωνα…
Το σιδηροδρομικό παρελθόν της πόλης αναβιώνει μέσα από σημαντικά εκθέματα τα οποία βρίσκονται εξωτερικά του μουσείου και εσωτερικά στο αναπαλαιωμένο κτίριο του 1894 το οποίο σχεδιάστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Pierro Arigoni.
Χάρτες, σάλπιγγες μετάδοσης ακουστικών σημάτων, σήμαντρα ακύρωσης εισιτηρίων, μαγνητικά τηλέφωνα, τηλέγραφοι, φανάρια, ρολόγια, γραφομηχανές, σημάνσεις, παράσημα, γραμματόσημα, αριθμοί κυκλοφορίας των ατμομηχανών, στολές σταθμαρχών, γραφεία και ιστορικές καρέκλες όπως του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, αλλά και του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου (σ.σ. ήταν 1η Ιουλίου 1913 όταν στον μικρό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Βυρώνειας στον νομό Σερρών -που είχε μετατραπεί σε έδρα του στρατηγείου του ελληνικού στρατού- ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος μαζί με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, υπέγραψαν την ανακωχή με την ηττημένη πλευρά, τη Βουλγαρία, που οδήγησε στη Συνθήκη του Βουκουρεστίου και στη λήξη του πολέμου) κτλ. συμπεριλαμβάνονται στα εκθέματα που βρίσκονται εντός του αναπαλαιωμένου κτιρίου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ένα έπιπλο-νιπτήρας από τον «βασιλικό συρμό» στην είσοδο του μουσείου. Είναι ένα από τα λίγα αντικείμενα του «βασιλικού τρένου» που διασώθηκαν.
Παρακολουθείστε βίντεο από την ξενάγησή μας
… μέχρι ατμομηχανές και χειροκίνητες δρεζίνες
«Στο μουσείο έχουμε εκθέματα από τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, καθώς και διάφορα εκθέματα που έχουν σχέση με την τεχνολογία του σιδηροδρόμου, από ατμομηχανές, εργαλεία συντήρησης/επισκευής γραμμής, σηματοδότηση, στολές σιδηροδρομικές, εισιτήρια που εκδίδονταν παλιά. Και σε κάθε επισκέπτη δίνουμε για ενθύμιο ένα χαρτονάκι που γράφει “Σιδηροδρομικό μουσείο Θεσσαλονίκης”» αναφέρει στο GRTimes.gr ο πρόεδρος του μουσείου Κώστας Πάταρας.
Στον εξωτερικό χώρο εκτίθενται ατμομηχανές και βαγόνια διαφόρων εποχών. Για παράδειγμα υπάρχει ένα βαγόνι του 1873 με φυλακίδα, όπου καθόταν ένας υπάλληλος και με σήμα του μηχανοδηγού φρενάριζε την αμαξοστοιχία. «Ήταν συνήθως το τελευταίο βαγόνι, διότι το τρένο έπρεπε να φρενάρει από πίσω προς τα μπρος για να μην καβαλήσει το ένα βαγόνι πάνω στ’ άλλο. Κατά αυτόν τον τρόπο φρενάριζε το τρένο, πριν ολοκληρωθεί το σύστημα πέδησης των αμαξοστοιχιών που σήμερα γίνεται με πεπιεσμένο αέρα» εξηγεί ο κ. Πάταρας.
Πινακίδες αναχώρησης των τρένων, πλάκα μεταφοράς προσωπικού βαγονιών η οποία χρησιμοποιούνταν εντός εργοστασίου οχημάτων της Θεσσαλονίκης, δυο βαγόνια από την εποχή που τα τρένα μετέφεραν τους Εβραίους στα κρεματόρια, διάφοροι τροχοί αλλά και μια χειροκίνητη δρεζίνα εκτίθενται στους εξωτερικούς χώρους του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Η χειροκίνητη δρεζίνα όπως μου εξηγούν είναι ένα μηχάνημα που το χρησιμοποιούσαν στους σταθμούς για να ελέγχουν την γραμμή. Πήγαινε το προσωπικό στη μέση του επόμενου σταθμού για να ελέγχει σε τι κατάσταση βρίσκεται η γραμμή, ή αν χρειαζόταν να επισκευάσει τη γραμμή.
Η χειροκίνητη δρεζίνα αργότερα αντικαταστάθηκε από τη μηχανοκίνητη. «Ουσιαστικά είναι ένα μικρό τρενάκι όπου έμπαιναν οι εργάτες και οι τεχνίτες, έβαζαν τα μηχανήματα και εργαλεία τους και μετακινούνταν για να ελέγξουν ή να επισκευάσουν μια γραμμή».
Τα διάσημα βαγόνια του Orient Express και η εγκατάλειψή τους
Δυο από τα δημοφιλέστερα εκθέματα του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης είναι τα βαγόνια του θρυλικού Orient Express, το οποίο από το 1883 ταξίδευε με αφετηρία το Παρίσι έως την Κωνσταντινούπολη. Ήταν το περίφημο τρένο που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη διάσημη συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Αγκάθα Κρίστι.
Υπάρχουν δυο βαγόνια, ένα εστιατόριο και μια κλινάμαξα, είναι κατασκευής του 1925, το ένα εγγλέζικο και το άλλο βελγικό αντίστοιχα. Το τρένο έκανε τη διαδρομή Παρίσι – Κωνσταντινούπολη και με παραλλαγές ερχόταν και στην Ελλάδα.
«Το πρώτο τρένο Orient Express στην Ελλάδα ήρθε το 1920, το τελευταίο το 1977. Έκτοτε σταμάτησαν διότι δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν τα αεροπλάνα. Τα βαγόνια είχαν χιλιόμετρα να κάνουν, ήταν σε πολύ καλή κατάσταση, τα αγόρασε ο ΟΣΕ μεταχειρισμένα και τα έβαλε στις γραμμές εσωτερικού και εξωτερικού. Πηγαίνανε με το Akropolis ή το Hellas Express στην Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία, τη δεκαετία του ’60, μεταφέροντας μετανάστες που δούλευαν εκεί ή στη γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη» διηγείται ο κ. Πάταρας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «όταν συμπλήρωσαν τα χιλιόμετρά τους, ανακάλυψαν ότι αυτά τα βαγόνια είναι Orient Express και δυο από αυτά βρίσκονται σήμερα στο Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Όμως βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση λόγω πολυκαιρίας. Είναι εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες και από πλευράς ΟΣΕ δεν φροντίζουν ούτε να τα συντηρήσουν, ούτε να κάνουν στέγαστρα για να τα σώσουν».
Να σημειώσουμε ότι ένα βαγόνι Orient Express το οποίο έχει ανακαινιστεί βρίσκεται στη Δράμα και φυλάσσεται σε στεγασμένο χώρο.
Δείτε το βίντεο του προέδρου του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης μέσα από το βαγόνι εστιατόριο του Orient Express
Αδιάφορη η διοίκηση του ΟΣΕ
Στην ιστορία του Σιδηρόδρομου προστίθενται τόσο το τρενάκι Decauville από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και το βαγόνι του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Αμπντούλ Αζίζ.
Στο Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης υπάρχουν οι ράγες και βαγονέτα από το τρενάκι Decauville (Ντεκοβίλ), το οποίο όπως μου εξηγούν πρόκειται για μια τεχνολογία των 60 εκατοστών, συμπληρωματική του σιδηροδρόμου, η οποία χρησιμοποιήθηκε στον Α’ ΠΠ για να τροφοδοτεί τα Συμμαχικά Στρατεύματα. «Ήταν, κυρίως, το τρενάκι της Καρατζόβα που πήγαινε Σκύδρα – Αριδαία, και Αξιούπολη – Σκρα και μ’ αυτόν τον τρόπο τροφοδοτούσαν τις Συμμαχικές Δυνάμεις».
Τόσο η ατμομηχανή από το τρενάκι της Καρατζόβας όσο και το βαγόνι του Σουλτάνου διασώζονται και βρίσκονται στην Αθήνα, με τα στελέχη του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης να διεκδικούν την επιστροφή τους στη βάση τους, δηλαδή στη Θεσσαλονίκη.
«Εμείς εδώ βάλουμε όλες μας τις δυνάμεις για να πάει μπροστά το Μουσείο. Όμως δεν βρίσκουμε ανταπόκριση ούτε από το υπουργείο Πολιτισμού ούτε από τη διοίκηση του ΟΣΕ η οποία είναι αδιάφορη, ενώ έπρεπε να σκύψει πάνω από το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης γιατί είναι το μοναδικό στη Βόρεια Ελλάδα», τονίζει στο GRTimes.gr ο αντιπρόεδρος του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και πρώην προϊστάμενος αμαξοστοιχιών και στη συνέχεια προϊστάμενος κεντρικού γραφείου Β. Ελλάδος Αντώνης Εγγλέζος.
Δείτε το βίντεο από ξενάγηση σε εκθέματα του μουσείου από τον αντιπρόεδρο Αντώνη Εγγλέζο:
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Κώστας Πάταρας προσθέτει: «Ζητάμε μεγαλύτερη προσοχή στον χώρο, ανάλογη του αποτελέσματος του έργου που προσφέρουμε. Όταν έρχεται 4.000 κόσμος, δεν μπορεί κανείς από την Πολιτεία να μην ενδιαφερθεί. Εμείς εθελοντικά το κάνουμε, αντί να τρέχουμε στα καφενεία, ερχόμαστε εδώ, μιλάμε για τον σιδηρόδρομο, για το οικολογικότερο μέσο, το οικονομικότερο, και να το αγαπήσουν όλοι. Δεν έχουμε την ανάλογη ανταπόκριση από κανέναν της Πολιτείας και κυρίως από τον ΟΣΕ, στου οποίου την αρμοδιότητα ανήκει το μουσείο».
Επιβολή αυστηρών ελέγχων
Με αφορμή δε το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, το διοικητικό συμβούλιο του Συλλόγου «Φίλοι Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης», συγκλονισμένο από το τραγικό συμβάν στα Τέμπη, καλεί τις διοικήσεις τόσο του ΟΣΕ όσο και της Hellenic Train και βεβαίως τον αρμόδιο Υπουργό Μεταφορών, να απαιτήσουν και με την επιβολή αυστηρών ελέγχων, την πιστή εφαρμογή των προβλεπόμενων από τον Γενικό Κανονισμό Κυκλοφορίας διατυπώσεων και κανόνων και να θέσουν σε λειτουργία τα τρένα το συντομότερο δυνατό.
Ημέρες επίσκεψης, ώρες, ξεναγήσεις
Το Σιδηροδρομικό Μουσείου Θεσσαλονίκης λειτουργεί καθημερινά και δέχεται κόσμο, Δευτέρα – Παρασκευή από τις 10 το πρωί έως τις 13.30. Τα Σαββατοκύριακα δέχεται γκρουπ, κατόπιν συνεννόησης. Η ξενάγηση διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα. Η είσοδος κοστίζει 2 ευρώ για τα παιδικά και 5 ευρώ για τους ενήλικες με δώρο ένα ημερολόγιο (τηλ. 2310 559590).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Πότε θα εκκινήσει ο σιδηρόδρομος-Το σχέδιο για να μπουν ξανά τα τρένα στις ράγες (VIDEO)
ΟΣΕ – Θεσσαλονίκη: Καταγγέλλουν πως αγνοούσαν αναφορές για τα προβλήματα – Έγγραφο «φωτιά» για ζητήματα ασφαλείας (VIDEO)
ΟΣΕ: Βάζουν ποντικοπαγίδες για να προστατευτούν από τα τρωκτικά (ΦΩΤΟ)
