Τις προτάσεις των εμπλεκομένων φορέων για την ανάδειξη των πρώην “Απολυμαντηρίων” της Αρετσούς σε τοπόσημο του προσφυγικού ελληνισμού, κατέγραψε η ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του υφυπουργού Εσωτερικών Θεόδωρου Καράογλου και συνεδρίασε σήμερα στο Διοικητήριο, παρουσία της επικεφαλής του Γραφείου του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, Μαρία Αντωνίου, του δημάρχου Καλαμαριάς, Γιάννη Δαρδαμανέλη, εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης και προσφυγικών σωματείων.
Πρόκειται για τις εγκαταστάσεις όπου οδηγούνταν μαζικά οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, προκειμένου να απολυμανθούν με βίαιο, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, τρόπο, οι οποίες κατεδαφίστηκαν το 1965.
Η συνεδρίαση της ειδικής επιτροπής αποτελεί συνέχεια της σύσκεψης που συγκάλεσε ο Υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας και Θράκης), κ.Θεόδωρος Καράογλου, την Τετάρτη 15 Ιουλίου (θυμηθείτε εδώ).
Μέσω της πρωτοβουλίας, επιχειρείται η διατήρηση της εθνικής μνήμης, καθώς το 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και η ανάδειξή της σε συνδυασμό με τη βούληση της Κυβέρνησης να δημιουργηθεί Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού στο πάρκο του πρώην στρατοπέδου “Παύλου Μελά” στον ομώνυμο Δήμο της δυτικής Θεσσαλονίκης.
Όπως τόνισε σε δηλώσεις του ο κ. Καράογλου, “πρόκειται για τη δεύτερη συνεδρίαση που πραγματοποιείται για την ανάδειξη των πρώην “Απολυμαντηρίων” της Αρετσούς, στην Καλαμαριά, ως τόπου ιστορικής μνήμης, τον οποίο θα πρέπει να αναδείξουμε, να αξιοποιήσουμε και να αφήσουμε ως κληροδότημα στα παιδιά μας για να γνωρίζουν την ιστορία καθώς είναι πάρα πολύ σημαντικό”.
Ο Υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας και Θράκης) έκανε γνωστό στη συνέχεια, ότι ελήφθησαν μια σειρά από σημαντικές αποφάσεις και πως η επόμενη συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί στη συγκεκριμένη περιοχή, στον δήμο Καλαμαριάς, όπου θα υπάρχει η δυνατότητα να επισκεφθούν και να ξεναγηθούν στον συγκεκριμένο χώρο. Παράλληλα, ανέφερε πως “συζητήθηκε η ιστορική τεκμηρίωση του χώρου αλλά και των προγόνων μας, προσφύγων, οι οποίοι αποβιβάστηκαν στα απολυμαντήρια και ξεκίνησαν τη ζωή τους με το πάτημα του ποδιού τους στο συγκεκριμένο σημείο”.
Σημείωσε δε, ότι θα γίνει προσπάθεια για να υπάρχει ένα ιστορικό λεύκωμα το οποίο θα αναφέρει όλη την ιστορία εκείνης της περιόδου, και τόνισε πως, “εκτιμάται ότι περισσότεροι από 250.000 Έλληνες προσφυγικής καταγωγής από τον Πόντο, την Μικρά Ασία, την Καππαδοκία, την Ανατολική Ρωμυλία και Θράκη, αποβιβάστηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή και πέρασαν από τα απολυμαντήρια αλλά και δυστυχώς, 22.000 από αυτούς άφησαν την τελευταία του πνοή στον συγκεκριμένο χώρο λόγω των δύσκολων συνθηκών, των ασθενειών που πολλοί είχαν όταν “ξεριζώθηκαν” από τις πατρίδες τους, και λόγω της μεγάλης ταλαιπωρίας που είχαν δεχθεί”.
Ακόμα, ο κ. Καράογλου πρόσθεσε πως συζητήθηκε στη συνεδρίαση να εξεταστεί η δυνατότητα για τη διοργάνωση μιας ιστορικής έκθεσης φωτογραφίας, με ντοκουμέντα για την περίοδο εκείνη, σημειώνοντας πως όλα τα παραπάνω αφορούν “soft” ενέργειες, οι οποίες προβλέπεται ότι μπορούν να προετοιμαστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα και να γίνουν πραγματικότητα.
“Από την άλλη θα κοιτάξουμε κάτι πιο σημαντικό και πιο μόνιμο, δηλαδή, αφού τεκμηριώσουμε ποια ήταν η συγκεκριμένη περιοχή και πόση χωρική έκταση καταλάμβανε, να ζητήσουμε από τον αρμόδιο κρατικό φορέα – κατά πάσα περίπτωση είναι η Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου – την παραχώρηση αυτού του χώρου έτσι ώστε να τον αξιοποιήσουμε με τον δέοντα σεβασμό στην μνήμη των προγόνων μας, στη μνήμη των ανθρώπων που εφτάσαν στη περιοχή, στο συγκεκριμένο σημείο και 22.000 έχασαν τη ζωή τους”, ανέφερε.
«Κανείς δε δικαιούται να ξεχάσει» δήλωσε ο κ. Καράογλου και πρόσθεσε ότι πέραν των άλλων, το καθήκον όλων είναι και η μετάδοση αυτής της γνώσης των γεγονότων και της συλλογικής μνήμης και στις νεότερες γενιές και πρόσθεσε: «Να διαφυλάξουμε την ιστορική και τοπική μνήμη, ως γνώση και ως καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης».
Η επικεφαλής του γραφείου του πρωθυπουργού Μαρία Αντωνίου επισήμανε ότι η κυβέρνηση έχει εκδηλώσει το ενδιαφέρον της και υποστηρίζει τις ενέργειες για την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης, όπως κάνει και με τον σχεδιασμό για το μουσείο στο μητροπολιτικό πάρκο του πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά και πρόσθεσε ότι θα σταθεί δίπλα στους φορείς για την ανάδειξη και αυτού του μνημείου του προσφυγικού ελληνισμού στην Καλαμαριά.
Ο δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλης υπογράμμισε τη σημασία του χώρου για τον προσφυγικό ελληνισμό και έκανε προτάσεις για τα επόμενα βήματα.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος του περιφερειακού συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας Μανώλης Λαμτζίδης πρότεινε, μεταξύ άλλων, να αξιοποιηθεί η εμπειρία του αρχείου προσφυγικού ελληνισμού της Καλαμαριάς, εκπρόσωπος του οποίου βρισκόταν στη σύσκεψη – την οποία χαρακτήρισε “πολύ θετική εξέλιξη” – για την τεκμηρίωση των γεγονότων.
“Το σημείο θα γίνει τελικά τοπόσημο για όλη τη Θεσσαλονίκη, θα είναι ένα σημείο που θα αποτίουμε φόρο τιμής στους 365.000 πρόσφυγες που πέρασαν από κει και στους 22.000 που πεθάναν, και, ταυτόχρονα, θα μπορέσουμε να αναμορφώσουμε ολόκληρη την περιοχή της Καλαμαριάς, δημιουργώντας έναν ‘πόλο έλξης’ πληθυσμού”, τόνισε ο κ. Λαμτζίδης.
Ο αντιπεριφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Στάθης Αβραμίδης ανέφερε ότι η Περιφέρεια μίλησε για το σχεδιασμό ένταξης στο ειδικό χωροταξικό του συγκεκριμένου χώρου στο θαλάσσιο μέτωπο της Καλαμαριάς.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν, επίσης, εκ μέρους της επιτροπής ποντιακών μελετών ο δημοσιογράφος Φόρης Πεταλίδης, ο πρόεδρος της ομοσπονδίας προσφυγικών σωματείων, δημοσιογράφος Αντώνης Οραήλογλου, ο υπεύθυνος του ιστορικού αρχείου προσφυγικού ελληνισμού Ανανίας Τσιραμπίδης, ο επίκουρος καθηγητής ποντιακών σπουδών ΑΠΘ, Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, ο επιστημονικός συνεργάτης έδρας ποντιακών σπουδών ΑΠΘ Θεοδόσης Κυριακίδης, ο εκπρόσωπος της ΠΟΕ, Παύλος Γαλεγαλίδης, κ.ά.
